Có một hậu duệ... - Đỗ Ngọc Thạch

Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch
 trích: Có một hậu duệ...

Có một hậu duệ của nhà Hậu Lê

Chủ nhật, 11 Tháng 3 2012 19:06 TRUYỆN - Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Lê Phong Trần tự nhận là dòng dõi vua chúa, thuộc chi nhánh của Lê Chiêu Thống (*). Có người hỏi, tại sao lại nhận cái ông vua bán nước “cõng rắn cắn gà nhà” ấy làm cụ Tổ thì Lê Phong Trần nói: “Tôi không có quyền lựa chọn tổ tiên! Bố tôi bảo vậy thì tôi biết vậy.
 Ai cũng chê bai, chửi rủa, phỉ nhổ, thật tội nghiệp cho ông vua bạc mệnh này! Tôi cố gắng hương khói đều đặn cho linh hồn ông khỏi cô quạnh!”. Lại hỏi: “Nhưng theo như sử sách đã ghi thì cả hai cha con Lê Chiêu Thống đều chết bên Tàu, làm sao mà còn lại con cháu nữa?”. Trả lời: “Sử sách đâu có ghi lại được hết mọi chuyện? Bậc vua chúa ngày xưa đâu có ít con, đâu có chịu tuyệt tự? Thời gian từ năm 1787 đến năm 1789, vua Lê Chiêu Thống chạy lên mạn Kinh Bắc, rồi Cao Bằng, Thái Nguyên… tập hợp lực lượng để chống lại quân Tây Sơn của Vũ Văn Nhậm (**). Thời gian này, vua sống hòa đồng trong dân gian, đã có bao nhiêu cô thôn nữ được vua ban ân sủng, làm sao mà biết được? Tôi chỉ biết bà cố của tôi là một cô gái Kinh Bắc rất xinh đẹp và đã được hầu hạ bên cạnh vua Lê Chiêu Thống tới chục ngày và sau đó bà đã mang Long thai! Ông của tôi còn giữ được nhiều kỷ vật của bà cố tức của vua Lê Chiêu Thống ban cho bà!”. Khi Lê Phong Trần nói đến đây thì dường như người nghe không còn thắc mắc gì nữa. Gần hai năm lăn lộn khắp mấy tỉnh phía Bắc Thăng Long, Vua Lê Chiêu Thống đã ban ân sủng cho bao nhiêu cô gái và bao nhiêu cô gái đã mang Long thai thì không một sử gia nào trả lời được!
Khi nói đến thời gian vua Lê Chiêu Thống chạy loạn tới vùng Kinh Bắc, Lê Phong Trần còn say sưa kể: “Người dân ở vùng này còn lưu truyền rất nhiều những câu chuyện dã sử gần giống như chuyện về Nguyên Phi Ỷ Lan. Chẳng hạn như chuyện Thứ Phi Ỷ Mít: một lần , vua đang trên đường chiêu tập binh mã thì bị lạc đường, bụng lại đói cồn cào, khiến vua ngất xỉu. Trong giấc ngủ mơ màng, vua thấy Thổ Địa hiện ra nói: “Nhà vua đi về hướng Bắc, chỉ một khắc, sẽ thấy một cây mít cổ thụ đã có ba quả chín thơm phức, đã có người ngồi đợi bổ mít cho nhà vua thưởng lãm!”. Vua nghe theo, tới nơi quả nhiên thấy có một cây mít cực lớn, dưới gốc mít có ba quả rất to, đã chín mõm, tỏa hương thơm phức và có một cô gái rất xinh đẹp, thân hình nở nang cân đối, tràn trề sinh lực, đang tựa gốc mít lim dim ngủ! Khi vua đi lại gần thì cô gái bừng tỉnh, nói giọng như tiếng chuông ngân: “Thần thiếp đợi Bệ hạ đã lâu, xin được phụng mệnh!”. Vua rất mừng, cùng ăn mít với cô gái rất thân mật. Vua ăn mít xong thì không những hết đói mà sức lực như tăng lên bội phần, cùng cô gái ân ái mười phần mãn nguyện. Sau đó, vua phong cho cô gái là Thứ Phi Ỷ Mít, tức bà Thứ Phi tựa cây mít! Tương truyền về sau, bà Thứ Phi sinh đôi được hai hoàng tử, nhưng do phải chạy trốn sự truy sát của quân Tây Sơn nên đã mai danh ẩn tích, không biết lưu lạc nơi nào? Mấy ngày sau chuyện Thứ Phi Ỷ Mít, Vua đi đến một vườn vải thì cũng gặp một thôn nữ đang tựa gốc vải và sau đó cũng phong cho thôn nữ này là Đệ Nhị Thứ Phi Ỷ Vải, tức bà Thứ phi thứ hai, tựa gốc cây vải! Tương truyền bà Phi tựa cây vải này ăn vải nhiều nên sinh hạ tới ba hoàng tử, nhưng sau đó cũng phải mai danh ẩn tích lưu lạc tứ phương!”.
Nghe Lê Phong Trần kể chuyện Thứ Phi Ỷ Mít và Thứ Phi Ỷ Vải, lúc đầu tôi không thể tin được và nghĩ chắc là anh ta sáng tác ra mà thôi. Nhưng khi được mục kích sở thị mít và vải ở vùng này thì quả là không thể không tin vì khi ăn mít và vải ở đây, ta chỉ có thể nói: Không thể ngon hơn được nữa!
*
Lê Phong Trần học cùng khóa với tôi ở Đại học, nhưng khác Khoa, tôi học Khoa Toán còn anh ta học Khoa sử. Chúng tôi chỉ biết nhau khi cùng nhập ngũ một đợt. Khi biết tôi rất thích đọc sách về các nhân vật lịch sử, Phong Trần đã cho tôi hai cuốn sách viết về Napoleon Bonapac, một cuốn viết về Thành Cát Tư Hãn và một cuốn viết về mười ba triều đại Nhà Thanh là “Thanh cung mười ba triều”. Khi đưa sách cho tôi, Phong Trần nói: “Cho cậu những cuốn sách này vì tôi đã đọc nhiều lần và thuộc lòng rồi. Cậu đọc đi rồi sẽ thấy rất thích làm vua, huống hồ là hậu duệ của vua chúa như tôi!”. Tôi hỏi: “Cậu thích làm vua sao không tìm cái trường nào dạy làm vua? Vả lại ở nước ta đâu còn chế độ vua chúa như xưa? Chỉ có vài nước như Thái Lan, Anh…mà thôi!”. Phong Trần bình thản nói: “Đối với lịch sử, không thể nói trước được điều gì, nó đầy bất ngờ như…bóng đá!”. Tôi thầm nghĩ thằng cha này thuộc loại tâm thần, nhưng sau khi đọc xong mấy cuốn sách mà anh ta đưa thì quả là tôi rất thích … làm vua và còn nghĩ rằng nếu mình làm vua thì không thể dẫn đến những kết cục bi thảm như vậy! Trở lại với ý nghĩ về anh chàng Lê Phong Trần, tôi cứ băn khoăn không hiểu anh ta sẽ làm vua như thế nào? Hay là miễn có chữ “Vua” là được chẳng hạn như “Vua bóng đá Pê-lê”? Khi gặp nhau, tôi đem sự băn khoăn ấy ra hỏi thì Phong Trần nói: “Tớ đã làm vua là phải có triều đình với hai hàng bá quan văn võ nghiêm chỉnh chứ đâu phải là chỉ có chữ “Vua” như “Vua bóng đá Pê-lê?”. Khi nghe Phong Trần nói vậy, tôi khẳng định dứt khoát là anh chàng Phong Trần này bị bệnh tâm thần, hoang tưởng hay đại loại như vậy! Song, khi có sự việc sau đây thì tôi lại phải tự “đính chính” là Phong Trần không hề có bệnh tật gì cả!
Sau khi nhập ngũ được khoảng ba tháng, năm người lính chúng tôi được điều động đến một đơn vị mới hiện đang đóng quân trên đồi Đồng Lư, thuộc huyện Quốc Oai, lúc đó là tỉnh Hà Tây. Từ chỗ đơn vị chúng tôi đang đóng quân đến chỗ đơn vị mới là khoảng năm mươi cây số và chúng tôi sẽ phải tự đi đến chứ không có xe pháo đón rước gì cả!
 Khi ra đến đường Quốc lộ số 5, Phong Trần nói là nên vào ngồi trong một quán nước ven đường, ăn uống gì đó thoải mái, khi thấy có xe ô tô mà thùng phía sau trống thì chặn lại xin đi nhờ, cứ nối tiếp từng chặng như thế, khi nào tới nơi thì thôi! Khi vào ngồi trong một quán nước rồi, Phong Trần kêu nước thuốc, kẹo lạc…thoải mái và nói: “Các cậu cứ ăn uống thoải mái, hôm nay tớ đãi!”. Trong khi ăn uống, một người tên là Hận Sĩ, học cùng Khoa Sử với Phong Trần, nói: “Trước khi chia tay nhau, tớ xin đọc tặng những chàng “Sin sin Cos cos” (mấy khoa khác thường gọi dân Khoa Toán như vậy, ba người còn lại chúng tôi đều học Khoa Toán) các cậu ba bài thơ tình, coi như ba người ba bài, mỗi người một bài!”. Tôi liền nói ngay: “Tại sao lại là chia tay, chẳng phải là chúng ta cùng được lệnh đến đơn vị mới sao?”. Phong Trần trả lời ngay: “Đúng là có lệnh ấy nhưng chúng tớ còn có lệnh của Trái tim. Chúng tớ phải về nhà thăm vợ (cả Phong Trần và Hận Sĩ đều là người Hà Bắc, nơi có truyền thống lấy vợ sớm), chưa biết bao giờ mới có thể gặp lại!”. Tôi nói nhỏ: “Như thế chẳng phải là đào ngũ sao? Chúng tớ sẽ nói thế nào với thủ trưởng đơn vị mới?”. Phong Trần nói tỉnh khô: “Thì các cậu cứ nói là chúng tớ bị trúng bom, hy sinh rồi! Các cậu không thấy là mấy hôm nay bom nổ râm ran khắp nơi à?”. Nghe Phong Trần nói vậy, tôi vụt hiểu ra chuyện gì đang xảy ra và thấy câu thơ dân gian đang lưu truyền về tình trạng đào ngũ của bộ đội ta lúc đó thật là đúng: Hà chuồn, Nam trốn, Thái Bình bay / Hà Bắc anh dũng trốn ban ngày / Thanh Hóa mất mùa xin ở lại / Nghệ An, Hà Tĩnh có ai hay?
*
Sau khi chia tay ở cái quán nước ven quốc lộ số 5 đó, phải đến năm 1976, tức mười năm sau, tôi mới có dịp gặp lại Phong Trần, và thật bất ngờ khi gặp lại cả anh chàng nhà thơ Hận Sĩ luôn cặp kè bên cạnh Phong Trần. Thì ra tổ tiên của Hận Sĩ chính là viên quan Tri huyện huyện Yên Dũng, xứ Kinh Bắc, đã có công hộ giá Lê Chiêu Thống khi bị quân Tây Sơn của Vũ Văn Nhậm đánh đuổi khỏi thành Thăng Long, dần dần khôi phục lại được lực lượng ở mạn Cao Bằng, Thái Nguyên. Khi biết chuyện ấy, nhìn lại Hận Sĩ thì quả là anh ta rất có phong cách quan Huyện, lại có cả phong thái thi nhân (các quan tri Huyện thời xưa phần lớn rất giỏi thi phú). Và điều thật bất ngờ đối với tôi là : Hiện Hận Sĩ đang là Chánh Văn phòng UBND Huyện quê hương, và cái ghế Chủ tịch Huyện đã trong tầm tay, chỉ còn là thời gian, sớm hay muộn! Khi biết Phong Trần vừa tốt nghiệp một khóa diễn viên Chèo ở Trường Nghệ thuật Sân Khấu Mai Dịch, đang chờ về đoàn chèo của tỉnh nhà, hiện đang sống “lưu vong” ở nhà Chánh văn phòng UBND Hận Sĩ, tôi ngạc nhiên hết sức mà nói: “Nhìn hai người bên nhau, tớ cứ ngỡ là cái hình ảnh vua Lê Chiêu Thống chạy loạn về Kinh Bắc ngày xưa hiện về! Thật kỳ lạ! Chẳng lẽ lịch sử luôn có những sự trở lại kỳ quặc như thế?”. Phong Trần nói: “Có người muốn mời tớ tham gia một vở chèo lớn và vào vai vua Quang Trung đại phá quân Thanh, nhưng tớ không nhận lời mà sẽ tự làm một vở về thời kỳ gian khó nhất của vua Lê Chiêu Thống, tớ sẽ vào vai vua Lê Chiêu Thống!”. Tôi nghĩ bụng cho là anh ta nói khoác nên không để ý.
Song, khoảng hơn một năm sau thì tôi nhận được lời mời tới xem Phong Trần chạy đường dây một vở chèo viết về vua Lê Chiêu Thống do anh ta vừa viết kịch bản, vừa đạo diễn và vào vai chính là vua Lê Chiêu Thống. Hỏi kỹ thì vở diễn không phải được dàn dựng ở đoàn chèo của Tỉnh mà chỉ do một đội chèo bán chuyên nghiệp của Huyện do Phong Trần và Hận Sĩ gầy dựng, trong đó hơn nửa số diễn viên là nghiệp dư, số còn lại là bạn bè, chiến hữu của Phong Trần và Hận Sĩ, đều là con cháu của những cựu thần nhà Lê mà tụ họp đến giúp. Tuy chỉ là một “đội quân không chính quy”, nhưng khi xem Phong Trần chạy đường dây lần cuối thì quả là không có thể làm tốt hơn. Tuy nhiên, vào thời điểm lúc đó, một vở diễn chỉ tập trung vào việc thể hiện nhân vật Lê Chiêu Thống thì quả là rất khó được duyệt để công diễn. Tôi nói ý ấy với Phong Trần thì anh ta nói: “Buổi tổng duyệt sẽ rất đông người xem, như vậy là tớ mãn nguyện rồi!”. Quả nhiên, buổi tổng duyệt có số người tới xem chật kín cả Hội trường của Ủy Ban Huyện. Khi Phong Trần xuất hiện trên sân khấu trong vai Lê Chiêu Thống, nhìn anh ta không còn là Phong Trần nữa mà là đã trở thành Lê Chiêu Thống của hơn 200 năm trước!
Sau buổi tổng duyệt, tôi tìm gặp Phong Trần thì không thấy đâu cả. Hỏi mấy người thì họ nói Chánh Văn phòng UB Huyện Hận Sĩ đã đưa Phong Trần về nhà anh ta. Tới nhà Hận Sĩ thì thấy anh ta đang ngồi uống rượu một mình. Nhìn thấy tôi, Hận Sĩ nghẹn ngào nói: “Phong Trần không còn là Phong Trần nữa, anh ta đã đã hóa thành Lê Chiêu Thống của hơn 200 năm trước rồi! Anh ta cứ luôn mồm nói những lời thoại của vở chèo, tôi phải điểm huyệt cho anh ta ngủ rồi!”. Nghe Hận Sĩ  nói vậy, tôi không biết là nên vui hay buồn đây?
Sài Gòn, 2005-2010
Đỗ Ngọc Thạch
------------
(*) Lê Chiêu Thống (tên huý: Duy Khiêm, Duy Kỳ; 1765 - 1793), vua cuối cùng của nhà Hậu Lê. Cháu nội vua Lê Hiển Tông, con của thái tử Duy Vĩ, bị Trịnh Sâm giam cầm hơn 10 năm. Năm 1786, quân Tây Sơn ra Bắc lần thứ nhất diệt Trịnh, Lê Hiển Tông mất, Lê Chiêu Thống được đưa lên làm vua. Tính khí nhu nhược. Bị Trịnh Bồng lấn át, Lê Chiêu Thống gọi Nguyễn Hữu Chỉnh từ Nghệ An ra phò giúp. Năm 1787, khi quân Tây Sơn ra Bắc lần thứ hai diệt Nguyễn Hữu Chỉnh, Lê Chiêu Thống phải trốn chạy, cho người sang Trung Quốc cầu cứu nhà Thanh.
Tháng Giêng năm Kỷ Dậu (1789), vua Quang Trung (Nguyễn Huệ) kéo quân ra Bắc Hà, chỉ một trận quét sạch 29 vạn quân Thanh, Lê Chiêu Thống lại phải theo bại quân nhà Thanh chạy sang Trung Quốc. Chiêu Thống lại tiếp tục xin nhà Thanh cho quân cứu viện. Nhà Thanh, phần sợ Quang Trung, phần đã ngán ngẩm việc chinh chiến, chỉ hứa hão với Chiêu Thống mà không cho quân. Thân vương nhà Thanh là Phúc Khang An hứa giúp quân cho Chiêu Thống, nhưng lại tâu với vua Thanh Càn Long rằng Chiêu Thống không còn muốn trở về. Tháng tư năm đó, theo lời tâu của Hòa Thân và Phúc Khang An, Càn Long phong Nguyễn Huệ là An Nam quốc vương và nhận tiếp sứ của nhà Tây Sơn. Tháng 5 năm Nhâm Tý, tức năm Càn Long thứ 57 (1792), con trai chết, Chiêu Thống thất vọng và chán nản, lâm bệnh rồi qua đời ngày 16 tháng 10 (âm lịch) năm 1793 tại Yên Kinh. Nhà Thanh chôn Lê Chiêu Thống theo nghi thức tước công.
Năm 1802, sau khi Nguyễn Ánh lên ngôi Hoàng đế, mở đầu thời kỳ nhà Nguyễn, đã cho sứ giả sang thông hiếu và quy phục nhà Thanh. Nhân đó các bầy tôi nhà Hậu Lê dâng biểu xin trở về nước nhà. Năm 1804, vua Gia Khánh nhà Thanh cho phép đưa linh cữu vua Lê, thái hậu và con trai Chiêu Thống về nước. Tháng 11 cùng năm táng nhà vua ở lăng Bàn Thạch.
(**) Tháng 11 năm Đinh Mùi, Chiêu Thống thứ nhất (1787). Quân Tây Sơn do Vũ Văn Nhậm chỉ huy tấn công Bắc Hà. Chiêu Thống sai Nguyễn Hữu Chỉnh đem quân chống cự, nhưng trong trận đánh lớn trên sông Thanh Quyết, bị Văn Nhậm đánh tan. Hữu Chỉnh và em là Hữu Du chỉ kịp đem vài trăm quân chạy về Thăng Long.
Tháng 12 năm đó, Văn Nhậm kéo quân tới Thăng Long, Chiêu Thống nghe lời Hữu Chỉnh, bỏ Thăng Long chạy đi Kinh Bắc. Lúc đi, thị vệ và các bầy tôi tản mát bỏ trốn hết. Vua lại phải cho người sang nhờ Hữu Chỉnh đi hộ giá. Khi vua đến Kinh Bắc, trấn thủ là Nguyễn Cảnh Thước, vốn đã bí mật đầu hàng Tây Sơn, đóng cửa thành cáo bệnh không đón. Vua cùng Hữu Chỉnh qua đò sông Nguyệt Đức, đi theo chỉ còn sáu, bảy người, lại bị bọn vô lại cướp mất áo bào. Tình cảnh hết sức thê thảm. Khi Chiêu Thống tới huyện Yên Dũng mới được tri huyện huyện ấy giúp đỡ, xin hộ giá, rồi dần dần khôi phục lại được lực lượng ở mạn Cao Bằng, Thái Nguyên.
Sau đó, Nguyễn Văn Hòa, bộ tướng của Văn Nhậm, đuổi kịp quân nhà Lê. Chiêu Thống thân chinh cầm quân ngự chiến, nhưng thua trận, Nguyễn Hữu Du chết tại trận, Nguyễn Hữu Chỉnh bị bắt giải về kinh, rồi bị Văn Nhậm xử tử, quân nhà vua tan vỡ, Dương Đình Tuấn hộ vệ vua chạy sang trại Sơn Lộc. Các bầy tôi khác đều tan tác hết.
Sau đó, Chiêu Thống lẩn quất chạy trốn quân Vũ Văn Nhậm ở mạn bắc sông Nguyệt Đức, khi thì ở huyện Gia Định, lúc lại đi Chí Linh, Thủy Đường, Vị Hoàng. Tháng tư năm Mậu Thân (1788), Nguyễn Huệ lại ra bắc, vào thành Thăng Long, bắt giết Vũ Văn Nhậm, cho Ngô Văn Sở cai quản binh quyền, đặt Lê Duy Cận làm giám quốc coi việc thờ cúng tôn miếu nhà Lê. Chiêu Thống chạy ra Kinh Bắc lần thứ hai.
Trước kia, khi Thái hậu là mẹ vua đến Cao Bằng, bị các thế lực cát cứ địa phương uy hiếp, bầy tôi nhà Lê là Đốc đồng Nguyễn Huy Túc, phiên thần Địch quận công Hoàng Ích Hiểu, tụng thần Lê Quýnh và Nguyễn Quốc Đống bảo vệ Thái hậu và con trai Chiêu Thống qua cửa ải Thủy Khẩu chạy sang Long Châu nhà Thanh, gặp Tổng đốc Lưỡng Quảng Tôn Sĩ Nghị và Tuần phủ Quảng Tây Tôn Vĩnh Thanh cầu xin cứu viện.
Đỗ Ngọc Thạch
< LùiTiếp theo >

Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Tiêu đề của danh mụcSố truy cập

1	Vụ án chiếc nút áo Casmia	138
2	Địa sứ	128
3	Có một hậu duệ của nhà Hậu Lê	118
4	Nghêu, Sò, Ốc, Hến	117
5	Chuyện tình của Thị Mầu	165
6	Tuồng và chèo	151
7	Chuyện người hỏng thi	148
8	Giai điệu mùa hè	155
9	Ký ức mùa thi	149
10	Bố và con và....	147
11	Tiểu đội trưởng của tôi	141
12	Người được chọn đâm trâu	83
13	Ma Lai	84
14	Ký ức làm báo 3	221
15	ký ức làm báo 2	220
16	Ký ức làm báo	220
17	Hai lần bác sĩ	119
18	Bảo vệ danh tiết (chùm truyện mini)	192
19	Đề tài nghiên cứu khoa học (chùm truyện ngắn mini)	169
20	Tên tướng cướp hoàn lương	162
21	Ba lần thoát hiểm	147
22	Tứ đại mỹ nhân chân dài (Chùm truyện mini)	156
23	Cô giáo vùng cao (chùm truyện mini)	127
24	Lên rừng xuống biển	118
25	Những con tàu ra Bắc vào Nam	95
26	Cá chuối đắm đuối vì con	97
27	Chuyện tình ngày Valentine	128
28	Đám mây hình trái tim	227
29	Điều kỳ diệu	99
30	Câu lạc bộ VIP	146

Trang 1 trong tổng số 4

• «
•  Bắt đầu 
•  Lùi 
•  1 
•  2 
•  3 
•  4 
•  Tiếp theo 
•  Cuối 
• »

Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Tiêu đề của danh mụcSố truy cập

31	Cái hút nước	112
32	Quanh hồ Gươm	291
33	Ngày thứ ba mươi mốt	298
34	Chuyện người bán thuốc	231
35	Vụ án đêm giao thừa	281
36	Làng tôi xanh bóng tre	159
37	Làng nói trạng	190
38	Ở trọ	153
39	Chờ	114
40	Mối tình đầu	196
41	Tình già	125
42	Ô Quan Chưởng	108
43	Ô chợ Dừa	121
44	Kén rể	141
45	Băng nhân	117
46	Kiếm tiền	117
47	Kiếm tiền tiêu Tết	100
48	Chuyện một nhà báo	144
49	Bà chủ quán và cô nhà báo tập sự	108
50	Chuyện tình đồi hoa sim (chương 6)	193
51	Chuyện tình đồi hoa sim (chương 5)	202
52	Chuyện tình đồi hoa sim (chương 4)	192
53	Chuyện tình đồi hoa sim (chương 3)	191
54	Chuyện tình đồi hoa sim (Chương 2)	198
55	Chuyện tình đồi hoa sim (tiểu thuyết mini)	196
56	Thân gái dặm trường (Chương 6 và hết)	174
57	Thân gái dặm trường (Chương 5)	171
58	Thân gái dặm trường (Chương 4)	169
59	Thân gái dặm trường (Chương 3)	171
60	Thân gái dặm trường (Chương 2)	171

Trang 2 trong tổng số 4

• «
•  Bắt đầu 
•  Lùi 
•  1 
•  2 
•  3 
•  4 
•  Tiếp theo 
•  Cuối 
• »

Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Tiêu đề của danh mụcSố truy cập

61	Thân gái dặm trường (tiểu thuyết mini)	171
62	Anh hùng thọ nạn	120
63	Người đưa thư	116
64	Ca trực đêm giao thừa	155
65	Trộm Long tráo phụng	106
66	Nữ võ sĩ huyền đai	78
67	Võ trạng nguyên truyện	104
68	Cô Tấm và quả thị	85
69	Đầu năm xuất hành: Về quê	98
70	Người đánh đàn Klong Put (Hay là Quà Tặng Tuổi 20)	102
71	Trạng Me đè trạng Ngọt	87
72	Siêu mẫu chân dài	108
73	Âm mưu và tình yêu	103
74	Qua sông bằng đò	144
75	Địa linh nhân kiệt	135
76	Thượng kinh ký sự (hay là ba lần tới thủ đô)	103
77	Vi hành	112
78	Tượng nhà mồ	114
79	Lột da mặt	292
80	Chuyện tình Sơn Nữ	112
81	Người con gái sông La	124
82	Thời gian	92
83	Chị em sinh ba	235
84	Ký ức binh nhì	143
85	Những Điều Bất Ngờ - Chùm truyện mini Đỗ Ngọc Thạch	183
86	Người cuối cùng của một dòng họ võ tướng	137
87	Tôi làm gia sư	211
88	Chuyện học hành	106
89	Mùng ba Tết thầy	179
90	Cô giáo mầm non	174

Trang 3 trong tổng số 4

• «
•  Bắt đầu 
•  Lùi 
•  1 
•  2 
•  3 
•  4 
•  Tiếp theo 
•  Cuối 
• »

Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Tiêu đề của danh mụcSố truy cập

91	Bạn học lớp bốn	158
92	Bạn học lớp bảy	111
93	Chuyện của nhà địa chất	113
94	Bạn học lớp ba	123
95	Bạn học lớp hai	104
96	Tướng sát phu	311
97	Cô gái Sơn Tây và anh lính binh nhì	240
98	Con gái viên đại úy	204
99	Huyền thoại Lý toét	161
100	Cô Dâu Gặp Nạn	163
101	Bác sĩ thú y	149
102	Bác sĩ đồng quê	142
103	Nhật ký của một cô giáo trường huyện	165
104	Nhật ký của một cô giáo trường làng	158
105	Sự tích chim đa đa	331
106	Lời thề thứ hai	191
107	Đứa bé tật nguyền và nàng tiên áo trắng	356
108	Mẹ Đốp	414

Trang 4 trong tổng số 4

• «
•  Bắt đầu 
•  Lùi 
•  1 
•  2 
•  3 
•  4 
•  Tiếp theo 
•  Cuối 
• »

nguồn: vannghechunhat.net

Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch - Trang chủ - Văn Nghệ Chủ Nhật

www.vannghechunhat.net/truyen-ngan-do-ngoc-thach/

Tuyển tập những bài viết của tác giả Đỗ Ngọc Thạch.



Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch  Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

qua sông bằng đò - đỗ ngọc thạch

Qua sông bằng đò - Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

:: PHONGDIEP.NET :: PHONGDIEP.NET :: - QUA SÔNG BẰNG ĐÒ

phongdiep.net › Home › Nội dung website

QUA SÔNG BẰNG ĐÒ. ( Con ơi nhớ lấy câu này. Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ qua. Lời mẹ dặn – ca dao cổ). Đó là chuyến đò ngang cuối cùng trong ngày.


Nhân vụ đắm đò thương tâm xảy ra vào lúc 17h30 phút, ngày 13/3, trên sông Krông Nô, đoạn qua bến đò thôn Nam Ninh, thuộc xã Nâm N’đir, huyện Krông Nô , tỉnh  Đắk  Nông  (Theo Dân Trí :Lật thuyền, 6 kỹ sư thiệt mạng trên sông Krông Nô ),  xin  mời   đọc lại Truyện ngắn QUA SÔNG BẰNG ĐÒ:

• • Tất cả hình ảnh
    
    

QUA SÔNG BẰNG ĐÒ

Truyện ngắn của ĐỖ NGỌC THẠCH

QUA SÔNG BẰNG ĐÒ 

                               (  Con ơi nhớ lấy câu này
                                 Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ qua
                                           Lời mẹ dặn – ca dao cổ)      
                                                                                                              
Đó là chuyến đò ngang cuối cùng trong ngày. Hoàng hôn ập xuống nhanh hơn thường ngày bởi những  đám mây đen từ chân trời phía tây đang ùn lên, lớn dần, lớn dần…

      Người lái đò nhìn đám mây đen, nhìn mặt sông mênh mang chuyển sóng rồi lại nhìn đám hành khách còn lại nhiều gấp rưỡi  một chuyến đò thông thường … Như đọc được ý nghĩ của người lái đò muốn bỏ chuyến đò này,đám hành khách nhao nhao giục người lái đò sang sông , những người chưa xuống được đò thì cuống cuồng tìm mọi cách để xuống .

     Con đò chật cứng người và hành lý. Mặc cho   đám hành khách nhao nhao thúc giục, người lái đò vẫn không nhúc nhích. Hai bà buôn, một bà béo mập, một bà gầy đét lách đến bên người lái đò , nắm chặt lấy cánh tay và nhét vào túi áo ông ta một nắm tiền cùng với mệnh lệnh : 
      - Đẩy sào đi, không cho ai lên nữa ! Nhanh lên kẻo lỡ việc của các chị rồi ! Gần hai tạ hàng loại xịn đấy !
       Con đò từ từ ra khỏi bờ, để lại năm ba người đang la hét ầm ĩ , có hai người cố lội xuống níu con đò lại nhưng  không kịp.

      Con đò sang sông được ba chục mét thì trời bỗng tối sầm, gió thổi  mạnh khiến cho những con sóng nhỏ lớn nhanh không ngờ, liên tục vỗ oàm oạp vào cái mạn đò đã mấp mé nước . Có đợt sóng tràn qua cả mép đò. Người ta chưa kịp nghĩ điều gì sẽ xảy ra thì mưa ập xuống như trút nước, quất rào rào vào mặt , vào người đám hành khách…

        Tất cả đám hành khách trên đò bỗng trở nên hoảng loạn cực độ, trong khi đó, nước sông vẫn theo từng đợt sóng tràn vào, nước mưa vẫn đội xuống xối xả ! Chỉ còn gang tấc là con thuyền sẽ chìm sâu xuống lòng sông !

        Giữa lúc đó có một tiếng quát lớn , uy nghiêm như của vị tướng trước đoàn quân khiến tất cả đám đông đang hỗn loạn bỗng im phăng phắc. Vang lên tiếp tiếng nói dõng dạc, oai  phong :
         “Tôi, thuyền trưởng tàu Hải Âu ra lệnh : Ném tất cả đồ đạc, hàng hóa xuống sông ! Những người ở ngoài mép đò dùng hai tay tát nước !...”

          Chỉ trong vòng một phút, tất cả đồ đạc, hàng hóa trên con đò đã bay sạch và người ta tát nước ào ào. Con đò nhẹ dần rồi lao vun vút trên mặt sông ầm ào mưa gió !
            Khi con đò cập bến , đám hành khách  ướt sũng trở lại nhốn nháo, la ó ầm ĩ. Trong mớ âm thanh hỗn độn đó , người ta nghe rõ hơn cả tiếng gào thét của hai bà buôn mập ú và gầy đét : “ Hai tạ hàng của tôi đâu rồi !... Quân ăn cướp , bà sẽ xé xác mày ra !...”

          Một khoảng trống im lặng hãi hùng bỗng ập xuống đám đông . Rồi có một tiếng nói  lớn : 
        -  Đồng chí công an !  Hãy bắt trói ngay cái thằng mạo nhận thuyền trưởng này ! Chính tôi đây mới là thuyền trưởng Hải Âu đang đi công tác qua đây !

          Người vừa nói rút ra một tấm thẻ . Người công an bấm đèn pin soi tấm thẻ nói “Đúng” rồi chiếu đèn vào mặt người thanh niên cao lớn đang đứng cạnh người lái đò. Khi  cái vòng sáng của đèn pin vừa chiếu vào mặt người thanh niên thì đồng thanh vang lên tiếng quát to của hai bà buôn gày đét và mập ú:
 -Đúng nó rồi ! Nó là thằng Bình sẹo đã từng làm cửu vạn cho tôi. Vậy mà nó dám mạo nhận thuyền trưởng, lại cả gan hô người ta ném hai tạ hàng xịn của tôi xuống sông. Gô cổ nó lại! Bắt nó phải đền tôi hai tạ hàng xịn!
  Người công an đến bên người thanh niên đã tự phong là thuyền trưởng, rút trong túi ra một cái còng số 8. Người thanh niên đưa hai tay ra khuất phục. Nhưng đúng lúc đó, có một người con gái lướt tới, gạt văng cái còng số 8 và kéo người thanh niên nhảy ào xuống sông. Sự việc diễn ra quá bất ngờ và mau lẹ khiến tất cả lặng đi giây lát, như là không kịp hiểu ra chuyện gì đã xảy ra !...

   Sau giây phút trống lặng, âm thanh đầu tiên phát ra là tiếng  thét thất thanh của hai bà buôn mập ú và gày đét, cùng vang lên:
   -Bắt lấy nó!...Bắt nó đền cho tôi hai tạ hàng xịn !...
          

* *

   Thật ngẫu nhiên, mười năm sau, tôi (người viết truyện ngắn này) co dịp trở lại bến đò ấy, đã gặp lại người thanh niên tự phong là thuyền trưởng ấy. Anh tên là Nguyễn Thăng Bình, vừa tốt nghiệp trường Đại học Hàng  hải. Anh mới cưới vợ - chính là cô gái đã kéo anh nhảy xuống sông lúc đó. Chuyến đò ngang hôm nay trời yên gió lặng. Bình kể cho tôi nghe rất nhiều chuyện, toàn là nhũng câu chuyện không đầu không cuối. Khi đò sắp cập bến, tôi mới hỏi Bình:
 -Tại sao lúc ấy anh lại tự phong cho mình là thuyền trưởng ? Anh có biết cái ông thuyền trưởng thật đó không?
-Em xin trả lời câu hỏi sau trước. Cái ông thuyền trưởng thật ấy là người làng em, cả làng  ai cũng biết vì ông ta bơi rất kém, mấy lần suýt chết đuối, vậy mà không hiểu sao lại được làm thuyền trưởng. Còn câu hỏi tại sao em lại tự phong làm thuyền trưởng, em không biết trả lời thế nào. Lúc ấy , em chỉ nghĩ là con đò sắp bị đắm và cần phải cứu tính mạng những người trên đò. Em đã buột miệng nói ra như thế !
-Có phải vì thế mà Bình đã trở thành thuyền trưởng thực thụ?
-Đó là do người yêu em, tức vợ em bây giờ. Cô ấy nói : Anh phải trở thành thuyền trưởng , nếu không anh sẽ suốt đời mang tội mạo nhận!...
    Con đò cập bến. Trời sập tối từ bao giờ. Tôi chia tay Bình. Ngần ngừ một lúc, Bình nói:    -Anh có muốn thấy các nhân vật của mười năm trước không?
    Tôi nắm chặt tay Bình:
 -Có chứ ! Ai vậy? Ở đâu?
-Trên bến sông này, cứ vào giờ này, ngày nào cũng vậy, có ba người xuất hiện. Đó là hai bà buôn mập ú và gày đét. Hai bà ngồi trên bờ sông và chốc chốc lại la lên: Bắt lấy nó!...Bắt nó đền cho tôi hai tạ hàng xịn!... và người thứ ba chính là ông thuyền trưởng tàu Hải Âu. Ông ta luôn mồm gào lên: Tôi mới là thuyền trưởng tàu Hải Âu!          
Bình vừa dứt lời thì như là kề sát bên tai tôi vang lên đồng  loạt những câu nói ấy, chúng hòa quyện với nhau tạo thành một thứ âm thanh kỳ dị, mà cho đến tận bây giờ tôi vẫn không sao hiểu nổi tại sao lại có loại âm thanh kỳ dị ấy ?
 Đỗ Ngọc Thạch
Phongdiep.net

Vụ án chiếc nút áo Casmia - Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Trang chủ - Văn Nghệ Chủ Nhật

Chủ nhật, 11 Tháng 3 2012 19:29 TRUYỆN - Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Vụ án chiếc nút áo Casmia

Gia đình ông An có bốn người, hai vợ chồng và hai người con. Hai vợ chồng ông An mới hơn năm mươi tuổi, là cán bộ của Bộ Ngoại giao. Hai người con ông An, một nữ, là người chị, tên gọi Hàn Giang, hơn hai mươi, là sinh viên năm cuối trường Đại học Ngoại Ngữ Hà Nội; một nam, là người em, tên là Ngoại Giao, gần hai mươi tuổi, là sinh viên năm thứ hai trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

Đọc thêm...

Chủ nhật, 11 Tháng 3 2012 19:19 TRUYỆN - Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Địa sứ

Mãi tới khi mẹ tôi mất, ở Bệnh việt Việt – Đức (Hà Nội), tôi mới biết đến đến những người làm nghề độc, tức cái nghề rất dễ sợ, không ai muốn làm, đó là làm việc với người chết!

Đọc thêm...

Chủ nhật, 11 Tháng 3 2012 19:06 TRUYỆN - Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Có một hậu duệ của nhà Hậu Lê

Lê Phong Trần tự nhận là dòng dõi vua chúa, thuộc chi nhánh của Lê Chiêu Thống (*). Có người hỏi, tại sao lại nhận cái ông vua bán nước “cõng rắn cắn gà nhà” ấy làm cụ Tổ thì Lê Phong Trần nói: “Tôi không có quyền lựa chọn tổ tiên! Bố tôi bảo vậy thì tôi biết vậy.

Đọc thêm...

Chủ nhật, 11 Tháng 3 2012 19:00 TRUYỆN - Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Nghêu, Sò, Ốc, Hến

Nghêu, Sò, Ốc, Hến là vở Tuồng Hài (còn gọi là Tuồng Đồ) thuộc vào hàng mẫu mực của nghệ thuật sân khấu Tuồng.

Đọc thêm...

Thứ năm, 08 Tháng 3 2012 21:04  BẠN ĐỌC GỬI - Truyện

Các bài viết khác...

• Truyện ngắn - Đặc Trưng Thể Loại
• Chuyện tình của Thị Mầu
• Tuồng và chèo

Vụ án chiếc nút áo Casmia

Chủ nhật, 11 Tháng 3 2012 19:29 TRUYỆN - Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Gia đình ông An có bốn người, hai vợ chồng và hai người con. Hai vợ chồng ông An mới hơn năm mươi tuổi, là cán bộ của Bộ Ngoại giao. Hai người con ông An, một nữ, là người chị, tên gọi Hàn Giang, hơn hai mươi, là sinh viên năm cuối trường Đại học Ngoại Ngữ Hà Nội; một nam, là người em, tên là Ngoại Giao, gần hai mươi tuổi, là sinh viên năm thứ hai trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
Gia đình ông An sống trong một căn hộ loại biệt thự nhà hai tầng trong một đường phố yên tĩnh, vắng vẻ, được xây dựng từ thời Pháp thuộc khá phổ biến ở Hà Nội. Loại căn hộ biệt thự này thường được phân cho các cán bộ có chức Thứ trưởng hoặc tương đương. Vợ chồng ông An là cán bộ cấp “Cục, Vụ, Viện” nên chỉ được ở nửa căn hộ, ông bà ở tầng trên. Tầng dưới là một gia đình cán bộ đồng nghiệp của ông An, hiện đang có công cán ở nước ngoài nên cửa thường đóng khóa cẩn thận, đương nhiên có nhờ gia đình ông An để mắt giùm!

Vào một buổi sáng ngày chủ nhật, vào lúc chín giờ sáng, hai vợ chồng ông An và người con trai đều có việc đi khỏi nhà, chỉ có người con gái lớn ở nhà.

Mười một giờ, hai vợ chồng ông An và người con trai cùng trở về, ấn chuông và gọi cửa liên tục nhưng không thấy người con gái ra mở cổng. Người con trai phải trèo qua cái cổng sắt vào. Người con trai chạy lên lầu, mở cửa căn phòng của người chị gái ra thì cậu ta rú lên kinh hoàng bởi trong phòng, trên giường là cái xác người chị, không một mảnh vải che thân!

Chỉ sau mười phút, đội Trọng án đã có mặt đầy đủ. Sau khi quan sát kỹ hiện trường, đội trưởng đội Trọng án nói: “Đấy là một vụ án kép, tên tội phạm vừa lấy tài sản, vừa giết người vừa hiếp dâm! Nạn nhân bị chết do ngạt thở, có thể đã bị hung thủ dùng mền hoặc gối đè lên mặt cho đến ngừng thở rồi mới dở trò đồi bại thú tính. Có thể hung thủ đã “xuất tinh” tới hai lần, vì số lượng tinh trùng trên người nạn nhân khá nhiều, một lần lúc mới giết chết nạn nhân, lần sau là trước khi đi khỏi hiện trường gây án? Khi đi khỏi hiện trường, hung thủ chỉ lấy một số đồ lặt vặt trong phòng của cô gái mà không vào các phòng khác của gia đình chủ nhà. Rất tiếc là tên tội phạm không để lại dấu vết gì của vân tay hay những đồ vật mà hung thủ mang theo hoặc quần áo mà hung thủ đang mặc trên người, ngoài tinh dịch trên người nạn nhân. Vì thế muốn tìm ra thủ phạm, không có cách nào khác là phải lấy tinh trùng của những người tình nghi!”.

Nói thì nói vậy, nhưng khi khoanh vùng đối tượng tình nghi, đội trọng án không biết bắt đầu từ đâu? Người yêu của nạn nhân ư? Không thể nào! Anh ta không bao giờ lại có những hành động đồi bại như vậy! Mà không thể xác định được trong số những người con trai bạn bè của nạn nhân và gia đình ông An thì ai là người được cô gái coi là người yêu! Cô gái chưa bao giờ công khai tuyên bố mình yêu ai, cũng chưa hề “tâm sự riêng” với mẹ hoặc bạn gái thân nào về chuyện đó!
Vì thế, đối tượng bị tình nghi để lấy tinh trùng là khá rộng: tất cả những bạn trai, dù chỉ mới quen cô gái nạn nhân! Cô gái nạn nhân đang là sinh viên năm cuối trường Đại học Ngoại ngữ nên số sinh viên, giáo viên là nam có quan hệ với nạn nhân (chỉ cần hơi thân mật) là khá đông và tổ Trọng án đành phải “xin lỗi” tất cả vì để phục vụ công tác điều tra, không thể không thử. Bởi không thử làm sao biết?!

Những chàng trai có quen biết với nạn nhân quả là phải chịu thiệt thòi khi chưa từng được cầm tay chứ đừng nói tới chuyện phải “xuất tinh” với người con gái xinh đẹp khác thường mà bất hạnh này! Song, kết quả xét nghiệm chưa cho thấy thủ phạm là ai!

Bây giờ thì đến những chàng trai bạn của người em trai cô gái nạn nhân. Những người này cũng không phải là ít và tuy là bạn của người em nhưng đến nhà thường xuyên và quan hệ với người chị gái bạn mình không phải không có những sự thân thiết. Và đối tượng những chàng trai này cũng không thể bỏ qua. Và những chàng trai chưa tới tuổi lấy vợ này quả là phải chịu thiệt thòi khi có rất nhiều người chỉ được nhìn cô gái chị bạn trai mình từ xa chứ làm gì có chuyện được “ân ái” mà vẫn phải tưởng tượng ra mình đã “quan hệ” với cô gái nạn nhân để nhà chức trách lôi cổ bọn “người có đuôi” ấy đi xét nghiệm!

Bắt hết những chàng trai đã có quen biết (thân hay sơ cũng không thể nói trước sẽ như thế nào) với cô gái nạn nhận để lấy tinh trùng đi xét nghiệm là biện pháp duy nhất của đội Trọng án, cho nên khi không có kết quả gì thì vụ án đành phải “treo” lại đó vì đội trọng án còn phải tiếp nhận những vụ án khác quan trọng hơn nhiều. Đành phải để cho thủ phạm nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật chứ biết làm sao bây giờ, chẳng lẽ lại bắt tất cả con trai, đàn ông ở Hà Nội trong thời điểm xảy ra án mạng đi lấy tinh trùng ra xét nghiệm?

Đúng một năm sau ngày xảy ra án mạng, tức ngày giỗ đầu của cô gái xấu số, tất cả những chàng trai đã bị lấy tinh trùng đem đi xét nghiệm, không hiểu sao đều cùng có mặt. Trong số đó, có gần chục chàng trai là sinh viên và giáo viên của trường Đại học Ngoại ngữ, đã tự nhận là mình rất yêu cô gái nạn nhân và chỉ còn chờ sự lựa chọn cuối cùng của cô gái mà thôi, dự tính là sẽ vào ngày nhận bằng tốt nghiệp Đại học. Cho nên gần chục người này đã tự nguyện đeo khăn tang trong ngày đám tang cô gái cách đây một năm và hôm ngày giỗ đầu, họ cũng đeo khăn tang trắng toát và khóc như mưa rào khiến cho tất cả mọi người có mặt một phen xúc động tột độ, không ai cầm được nước mắt! Sau buổi giỗ đầu đó, những người yêu cô gái đã thành lập một tổ điều tra đặc biệt gồm chín người với chín nghề nghiệp khác nhau và đều có trình độ tốt nghiệp Đại học trở lên, do một chàng Tiến sĩ trẻ tuổi làm tổ trưởng. Tổ điều tra đặc biệt này có nhiệm vụ lôi cổ thủ phạm ra trước vành móng ngựa để dưới suối vàng, cô gái - người yêu của chín người -, được yên giấc ngàn thu!

Tổ điều tra đặc biệt ngày nào cũng họp một lần tại nhà tổ trưởng vì ba lý do: 1/ dự một khóa bổ túc nghiệp vụ điều tra phá án do các chuyên gia hàng đầu trong ngành trực tiếp lên lớp; 2/ các tổ viên nói ra những suy nghĩ của mình để tổ trưởng tổng hợp lại, khớp nối những ý tưởng rời rạc lại xem có thể nảy sinh những đường hướng phá án mới hay không? Tóm lại là tận đụng tối đa chất xám của tất cả mọi người từ nhiều kiểu tư duy, của nhiều ngành khoa học khác nhau; 3/ cùng nhau hồi tưởng lại những ngày tháng tuổi trẻ đẹp tuyệt vời của cô gái nạn nhân, bởi cả chín người đã quyết không yêu ai nữa, quyết “ở vậy thờ người yêu” cho đến khi phá án thành công, tức lôi cổ thủ phạm ra trước vành móng ngựa!

Trong số chín người của tổ điều tra đặc biệt, thực ra chỉ có hai người là có quan hệ trên mức tình cảm thông thường với cô gái nạn nhân, đó là chàng Tiến sĩ Trẻ tuổi tức thầy giáo của cô gái nạn nhân tên là Giáo Sử và một người bạn cùng học với cô gái nạn nhân tên là Bằng Hữu. Giáo Sử thường nói với người học trò Bằng Hữu: “Nếu tất cả những người bạn bè, quen biết của nạn nhân đều không phải là thủ phạm thì thủ phạm nhất định là người ngoài xã hội và với cung cách gây án thì thủ phạm phải là một tên tội phạm chuyên nghiệp, vào loại cao thủ! Tôi đã nói với tổ trọng án điều này ngay từ đầu mà họ đâu có chịu nghe!”. Người học trò Bằng Hữu nói: “Nếu họ mà nghe thầy thì họ làm sao mà gom được nhiều đối tượng tình nghi như thế? Thủ phạm thực sự là cao thủ thì việc bắt được nó không hề đơn giản, trừ phi nạn nhân sống lại và dắt chúng ta đi bắt hung thủ!... Không hiểu sao, ngay sau đám tang Hàn Giang, em cứ luôn nằm mơ gặp cô ấy trong lúc hấp hối mà thật là kỳ lạ, cô ấy luôn nói mấy tiếng Hy Mã Lạp Sơn! ” (cách đọc theo âm chữ Hán- Nôm của dãy núi Hy-ma-lay-a). Ông thầy Giáo Sử nói chậm rãi, từng tiếng: “Hy Mã Lạp Sơn!.. .Đó là kỷ niệm của hai ông bà phụ mẫu nạn nhân về chuyến đi công cán ở dãy Hy Mã Lạp Sơn, mà sau đó một năm, hai người đã sinh người con thứ ba đặt tên là Hy Mã, hiện nay cậu ta đang du học nước ngoài. Nếu nạn nhân nói Hy Mã Lạp Sơn trước lúc chết thì có lẽ đó là do nhớ tới đứa em út đang ở xa?”. – “Không loại trừ khả năng đó, nhưng theo em, ta phải chú ý tới tất cả những đồ dùng của Hàn Giang được cha mẹ cô mua từ chuyến đi Hy Mã Lạp Sơn đó. Thầy có nhớ Hàn Giang thường mặc cái áo len có bộ nút áo rất đặc biệt không? Đó chính là cái áo len Casmia được cha mẹ cô mua từ chuyến đi Hy Mã Lạp Sơn về và đã bị mất cùng một số đồ khác hôm hung thủ gây án!” – “Tôi nhớ ra rồi, cái áo len Casmia có bộ nút áo rất đẹp, rất đặc biệt! Như thế là thủ phạm đã được thu hẹp đáng kể: kẻ đã từng có chiếc áo len với bộ nút áo đặc biệt!” – “Như thế công việc của chúng ta là phải đi tìm xem cái áo len Casmia có bộ nút áo đặc biệt đó hơn một năm qua đã từng ở đâu và hiện đang ở đâu?” – “Chính xác! Không ngờ cậu lại có tư duy rất chặt chẽ và lôgic như thế! Chúng ta sẽ ra lệnh cho toàn tổ đi truy tìm cái áo len Casmia có bộ nút áo đặc biệt!”.

Trở lại với nhân vật thủ phạm của vụ án. Quả đúng như hai thầy trò Giáo Sử và Bằng Hữu phỏng đoán, thủ phạm của vụ án tên là Phi Hành -, có biệt tài bay nhảy trên những nóc nhà cao tầng ,- là một tên trộm có đẳng cấp cao của giới “nhập nha” (chuyên ăn trộm bằng cách đột nhập vào những nhà giàu có, kín cổng cao tường). Đặc điểm hành nghề của loại trộm này chỉ đột nhập vào những nhà giàu và có những loại tài sản đặc biệt quý hiếm. Khu nhà biệt thự giành cho những cán bộ Ngoại giao đã nằm trong “kế hoạch” của Phi Hành từ lâu. Buổi sáng hôm đó, Phi Hành dự tính chỉ đi “điều nghiên” con mồi chứ chưa định đột nhập. Nhưng khi vừa vào căn nhà với danh nghĩa thợ sửa điện thoại, Phi Hành thấy chỉ có một mình cô gái Hàn Giang ở nhà thì nảy sinh lòng tà dâm. Phi Hành đã tấn công và cưỡng bức cô gái Hàn Giang đúng như suy luận của tổ trọng án. Bị chống cự quyết liệt, Phi Hành đã dùng chiếc gối đè lên mặt Hàn Giang cho đến ngạt thở rồi giở trò đồi bại. Thỏa mãn thú tính xong, Phi Hành lục lọi tủ đồ của nạn nhân, lấy đi một số đồ quý giá và đẹp mắt của Hàn Giang (tính về tặng cho người vợ mới cưới). Đáng lẽ Phi Hành mở khóa các phòng của gia đình ông An vơ vét thêm một số tài sản nhưng thực ra ngày hôm đó chưa phải là “ngày ăn trộm” theo “kế hoạch” nên Phi Hành không nổi máu tham tài sản mà lại nổi hứng “làm tình” với người đẹp, dù đã chết được năm phút! Lần “làm tình” thứ hai này Phi Hành đạt tới “đỉnh điểm” rất mạnh mẽ, khiến cho tinh trùng của hắn tràn trề trên người nạn nhân!... Đó là một trong những lý do tại sao tổ trọng án lại “phát điên” lên khi liên tục bắt những người bị tình nghi phải “xuất tinh” để đem tinh trùng đi xét nghiệm! Sau này, Tổ trưởng tổ trọng án thú thực là chính cái hình ảnh “tình dục quái gở” của vụ án đã khiến cho anh mất bình tĩnh mà giận sôi người lên, muốn nhanh chóng bắt ngay thủ phạm về mà băm nát cái “của nợ” của nó ra để rửa hận cho cô gái tội nghiệp!

Hai ngày sau, Phi Hành đảo qua căn nhà đã gây án và giật mình khi dò hỏi thì được biết công an đang tiến hành điều tra vụ án rất gắt gao và quyết bắt hung thủ bằng mọi giá! Kinh nghiệm đi trốn đã cho Phi Hành một nơi an toàn nhất: đó chính là nhà tù! Sau khi bảo vợ về quê (ở một tỉnh miền núi phía Bắc), Phi Hành làm một vụ ăn trộm ô tô và yên tâm nằm ngủ trong xà lim chờ cho sóng yên biển lặng!...

Thực ra, vụ án đã chính thức được “treo” sau một năm trời tổ trọng án vẫn chưa tìm ra manh mối gì. Đó cũng là lúc Tổ điều tra đặc biệt của thầy trò ông Giáo Sử và Bằng Hữu được thành lập. Lúc đầu, người ta bị kích động bởi cái chết thương tâm của cô gái, mà những người quyết “trả thù” cho cái chết của cô đều là những người đã yêu hoặc muốn được yêu cô! Song, khi bắt tay vào công việc điều tra thu thập chứng cứ, hầu như ai cũng bị vụ án thu hút bởi sự tự ái nghề nghiệp, sĩ diện cá nhân: Chẳng lẽ toàn những khuôn mặt sáng giá, những bộ óc kiệt xuất của thời đại @ lại thua một thằng ăn trộm bệnh hoạn! Thế là từ đó, hồ sơ về vụ án cứ ngày ngày được xếp cao thêm như núi! Và đến ngày giỗ thứ hai của cô gái xấu số thì tổ điều tra đặc biệt được tăng cường thêm quân số lên gấp đôi với lý do: Hung thủ sau khi gây án đã về ẩn náu ở một miền quê yên tĩnh nào đó, vì thế phải cho người đi khắp nơi truy tìm hung thủ!

Hai thầy trò ông Giáo Sử và Bằng Hữu cùng được cử về “truy tìm hung thủ” ở mấy tỉnh miền núi phỉa Bắc. Vốn thích đi chơi chợ vùng cao từ lâu nên khi vừa đặt chân tới xứ sở của những điệu khèn H’Mông, của những điệu múa ô đầy quyến rũ của những cô gái H’Mông xinh đẹp, hai thầy trò Giáo Sử và Bằng Hữu đã mất hút trong phiên chợ tình sôi động!

Sau một ngày một đêm lặn ngụp trong chợ tình vùng cao, hai thầy trò Giáo Sử và Bằng Hữu đang thả bộ trên con đường rợp bóng cây đào, cây mận thì một chàng trai H’Mông đi tới sát bên và nói: “Chúng mày có mua bộ nút áo này không, tao bán rẻ cho!”. Hai thầy trò Giáo Sử và Bằng Hữu dừng lại, nhìn người thanh niên H’Mông mở cái hộp nhỏ ra thì cả hai đều tròn mắt kinh ngạc khi trong cái hộp nhỏ trên tay người thanh niên H’Mông là bộ nút áo chiếc áo len Casmia!

Sau khi nhận tiền bán bộ nút áo, người thanh niên H’Mông thổi một điệu khèn. Tiếng khèn vừa vang lên, một cô gái H’Mông xuất hiện, tiến lại gần chàng trai và cất tiếng hát da diết:

“Anh ơi! / Chim khuyên có gọi mùa, mùa mới về / Chim khuyên có gọi năm, năm mới tới / Tháng Giêng là mùa ra sấm mới / Con chim khuyên khôn, hãy đến hót ở đỉnh đồi nhà em/ Em ở đây - cách xa chín ngọn núi / Em ở đây - cách xa tầm chim bay / Anh có thương thì hãy làm cây ký zàng (loài chim báo mùa hạ tới) / Hãy cùng em đi qua mùa Lấu chua (loài chim báo mùa thu tới, mùa lúa chín) / Anh có yêu hãy đến đón em về…”.
Sài Gòn, tháng 4-2010
ĐỖ NGỌC THẠCH

Tìm tag: truyện ngắn

4 truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch trên vannghechunhat.net

Trang chủ - Văn Nghệ Chủ Nhật

Chủ nhật, 11 Tháng 3 2012 19:29 TRUYỆN - Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Vụ án chiếc nút áo Casmia

Gia đình ông An có bốn người, hai vợ chồng và hai người con. Hai vợ chồng ông An mới hơn năm mươi tuổi, là cán bộ của Bộ Ngoại giao. Hai người con ông An, một nữ, là người chị, tên gọi Hàn Giang, hơn hai mươi, là sinh viên năm cuối trường Đại học Ngoại Ngữ Hà Nội; một nam, là người em, tên là Ngoại Giao, gần hai mươi tuổi, là sinh viên năm thứ hai trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

Đọc thêm...

Chủ nhật, 11 Tháng 3 2012 19:19 TRUYỆN - Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Địa sứ

Mãi tới khi mẹ tôi mất, ở Bệnh việt Việt – Đức (Hà Nội), tôi mới biết đến đến những người làm nghề độc, tức cái nghề rất dễ sợ, không ai muốn làm, đó là làm việc với người chết!

Đọc thêm...

Chủ nhật, 11 Tháng 3 2012 19:06 TRUYỆN - Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Có một hậu duệ của nhà Hậu Lê

Lê Phong Trần tự nhận là dòng dõi vua chúa, thuộc chi nhánh của Lê Chiêu Thống (*). Có người hỏi, tại sao lại nhận cái ông vua bán nước “cõng rắn cắn gà nhà” ấy làm cụ Tổ thì Lê Phong Trần nói: “Tôi không có quyền lựa chọn tổ tiên! Bố tôi bảo vậy thì tôi biết vậy.

Đọc thêm...

Chủ nhật, 11 Tháng 3 2012 19:00 TRUYỆN - Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch

Nghêu, Sò, Ốc, Hến

Nghêu, Sò, Ốc, Hến là vở Tuồng Hài (còn gọi là Tuồng Đồ) thuộc vào hàng mẫu mực của nghệ thuật sân khấu Tuồng.

Đọc thêm...

HAI TRUYỆN NGẮN VỀ TUỒNG VÀ CHÈO CỦA ĐỖ NGỌC THẠCH

HAI TRUYỆN NGẮN VỀ TUỒNG VÀ CHÈO CỦA ĐỖ NGỌC THẠCH

truyện ngắn đỗ ngọc thạch


Đỗ Ngọc Thạch
HAI TRUYỆN NGẮN VỀ TUỒNG VÀ CHÈO CỦA ĐỖ NGỌC THẠCH


DIỄN ĐÀN VĂN NGHỆ

HAI TRUYỆN NGẮN VỀ TUỒNG VÀ CHÈO CỦA ĐỖ NGỌC THẠCH TUỒNG  VÀ  CHÈO Truyện ngắn của  Đỗ Ngọc Thạch 1. Tuồng và Chèo là hai loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống đậm nét bản sắc dân tộc nhất của nghệ thuật sân khấu Việt Nam . Tuồng thiên về Dương tính: thể hiện tính Bi hùng của cuộc sống là sở trường của Tuồng. Chèo thiên về Âm tính: thể hiện tính Nhân bản của cuộc sống là sở trường của Chèo. Trải qua bao cơn biến thiên, tưởng như có lúc Tuồng bị xếp vào Kho Lưu trữ của Bảo Tàng Sân khấu, chèo bị đuổi về góc chiếu nơi sân đình thôn quê!...Nhưng, những người say đắm, tâm huyết với Tuồng và Chèo không hề suy giảm, công chúng sân khấu không phải đã hoàn toàn lạnh nhạt với Tuồng và Chèo. Và, như là một tất yếu, các Nhà Hát Tuồng và Nhà Hát Chèo vẫn rực rỡ ánh đèn, dù chỉ có một vài khán giả vẫn diễn!... * Trần Tương là dòng dõi Võ tướng thời gươm đao, sang thời súng đạn những tưởng sẽ hết thời, nhưng có ông thầy tướng nói với cha của Trần Tương: “Thằng con trai ông có tướng cách của một Võ tướng, có thể tới chức Đại tướng quân. Thập bát ban võ nghệ gia truyền của ông  sẽ vẫn có đất dụng võ nếu như ông cho nó theo học nghề mấy ông thầy Tuồng!” Cha của Trần Tương nghe theo. Quả nhiên sau năm năm được học hành nghiêm chỉnh ở trường Nghệ thuật Sân khấu, Trần Tương trở thành một Kép Võ nổi danh, bước chân lên sân khấu là lĩnh ấn Đại tướng quân, Nam chinh Bắc phạt như gió cuốn mây bay!... Lệ Nương là dòng dõi Quan Đại thần thời phong kiến, sang thời đại cách mạng chuyên chính vô sản, không những sản nghiệp mất hết mà không còn tấc đất dung thân, phải sống ngụ cư phiêu bạt. Có ông thầy tướng nói với người cha của Lệ Nương: “Nhà ông đàn bà con gái nhiều, tuy sa cơ lỡ vận nhưng chưa phải đã hết đường sống vì đàn bà con gái nhà ông đều có quý cách cành vàng lá ngọc, không là Hoàng hậu, Phi tần thì cũng là Tể tướng phu nhân, Phò mã phu nhân … Vì thế, cho họ đi học lấy nghề hát chèo, tuy là “xướng ca vô loài” nhưng ăn trắng mặc trơn, lên Bà lên Mợ không mấy chốc!” Người cha của Lệ Nương nghe theo, cho năm chị em gái theo học nghề ở một gánh hát chèo của tỉnh, rồi lại lên Hà Nội học Chèo ở Trường Nghệ thuật Sân Khấu. Quả nhiên sau khi ra trường, cả năm chị em Lệ Nương đều vào vai từ Hoàng Hậu, Vương phi , xuống thấp nhất là Công chúa! Cứ mỗi khi lên sân khấu là thiên hạ tiền hô hậu ủng :  “Hoàng hậu giá lâm!”, hoặc “Công chúa giá lâm!”… 2. Ban đầu, Trần Tương và Lệ Nương không hề quen biết nhau bởi hai người hoạt động ở hai loại hình sân khấu khác nhau, lại mắc cái bệnh là chẳng bao giờ thèm ngó ngàng đến chuyện của người khác, tức dân Tuồng chẳng thèm xem Chèo và dân Chèo cũng chẳng buồn xem Tuồng, giống như nhà văn chê nhà thơ mơ mộng hão huyền nên không thèm đọc thơ và nhà thơ thì chê nhà văn là “loài bò sát” không thèm nhìn tới! Ban đầu, cuộc sống tuân theo qui luật “Lửa gần rơm lâu ngày cũng bén”, tức các diễn viên trong một Đoàn, hàng ngày “ra đụng vào quệt” cho nên cuối cùng cùng “Tạo hóa” cũng sắp xếp đâu vào đó, “nồi tròn úp vung tròn, nồi méo úp vung méo”. Ai cũng có đôi có lứa. Chị em Lệ Nương cũng không ra ngoài quy luật đó và thường là các cặp đôi trong vai diễn trở thành cặp đôi ở đời thường.  Lệ Nương thường vào vai Thị Mầu nên làm vợ anh chàng Phan Tài thường vào vai Anh Nô! Bên cạnh cái quy luật “Lửa gần rơm” cũng có quy luật “Món ngon ăn mãi cũng nhàm”, thế mới là cuộc sống muôn màu muôn vẻ, đa dạng, đa thanh và đa sự! Làm vợ anh chàng Nô một thời gian, sau khi thỏa mãn nhục dục rồi, Thị Mầu (tức Lệ Nương) thấy anh chàng Nô này thật là tầm thường: vừa tầm thường về vai vế trong làng Chèo vừa tầm thường về phong độ của một nam nhi quân tử! Và thế là trong một lần vào vai Quý phi, Lệ Nương đã phải lòng bậc Quân vương hào hoa cả trên sân khấu lẫn trong cuộc đời. Và lẽ đương nhiên, Lệ Nương chỉ là vợ bé của bậc Quân vương đó ở ngoài đời, cũng như chỉ là Quý phi chứ không phải là Chính Cung Hoàng Hậu như ở trên sân khấu! Phải đợi đến một năm sau, nhờ một cuộc phế truất Hoàng hậu cũ mà Lệ Nương mới được chính thức ngồi vào vị trí “Mẫu Nghi Thiên Hạ” - Hoàng hậu! Song, cái quy luật “phế truất” đó chỉ sau nửa năm lại nhằm vào chính Lệ Nương! Chán ngán cảnh ngộ “Phường Chèo” bi thảm, Lệ Nương liền nảy ra ý định chuyển qua Tuồng để “đổi gió” và khi được chiêm ngưỡng vẻ oai phong lẫm liệt của Trần Tương, Lệ Nương đã bị chinh phục hoàn toàn!...Ấy là khi Lệ Nương xem trích đoạn Tuồng Lã Bố hý Điêu Thuyền, Trần Tương sắm vai Lã Bố thật là không thể hay hơn! Và để quyến rũ Lã Bố một cách bất ngờ, Lệ Nương đã gặp cô Lệ Thanh, người đang giữ vai Điêu Thuyền xin được học truyền nghề. Thật may cho Lệ Nương là cô Lệ Thanh lại có họ hàng với mẹ Lệ Nương và đang là vợ chưa cưới của người sắm vai Đổng Trác, nên khi nghe Lệ Nương nói mục đích tập vai Điêu Thuyền, Lệ Thanh đã đồng ý ngay và rất nhiệt tình giúp. Lệ Nương tập vai Điêu Thuyền rất nhanh, chỉ trong một tuần đã có thể diễn xuất không khác gì Lệ Thanh!... Đúng như “mưu kế” của Lệ Nương và Lệ Thanh, vào một buổi diễn Lã Bố hý Điêu Thuyền cho khách nước ngoài xem, sắp tới giờ thì Lệ Thanh đột ngột đau bụng, cô diễn viên dự bị bố trí sẵn cũng đi đâu mất! Thế là Lệ Thanh đã giới thiệu Lệ Nương thay mình. Và kết quả vượt xa mong muốn của Lệ Nương: Lã Bố (tức Trần Tương) đã bị Điêu Thuyền (tức Lệ Nương) quyến rũ tuyệt đối! Đúng là “Anh hùng không qua khỏi ải Mỹ nhân”!...  Khi có người hỏi, “Tại sao trước đây Điêu Thuyền (Lệ Thanh) đầu mày cuối mắt tình tứ với Tướng quân, sao Tướng quân không hề động lòng, cứ đứng sau lưng Đổng Trác như khúc gỗ vậy?”, thì Trần Tương nói: “Lúc đó Điêu Thuyền dù có là một trong Tứ đại Mỹ nhân, nghiêng nước khuynh thành thì Nàng tức Lệ Thanh, đã là phu nhân của Phan Hổ (tức Đổng Trác). Mà Phan Hổ là Sư phụ nghề Tuồng của Trần Tương này, còn Đổng Trác là Nghĩa phụ của Lã Bố, về tình nghĩa riêng tư cũng như việc chung trên sân khấu, tôi đều không thể phản lại Sư phụ Phan Hổ cũng như Nghĩa phụ Đổng Trác, không thể cùng một lúc mang hai tội tày đình là bất nghĩa và bất hiếu!”. Lại hỏi: “Nhưng kịch bản đã nói rõ, Điêu Thuyền đã quyến rũ Lã Bố khiến cho Lã Bố vì muốn có Điêu Thuyền mà giết Đổng Trác đó sao?”. Trần Tương lại nói: “Mưu kế của Quan Tư đồ Vương Doãn quả thật là hiểm độc! Điêu Thuyền đã nhất quyết bắt hồn Lã Bố thì Lã Bố sao mà thoát, đúng là Anh hùng khó qua Ải Mỹ nhân! Cho nên, để hoàn thành vai diễn, tôi phải áp dụng “phương pháp gián cách” của nhà đạo diễn Becton Brest, tức là không “nhập vai”, thì mới qua được mặc cảm tội lỗi!”. Lại hỏi nữa: “Vậy thì khi gặp Điêu Thuyền là Lệ Nương chứ không phải là Lệ Thanh, thì điều gì đã xảy ra?”. “Thì như các bạn đã thấy đó! Vai diễn của Lệ Nương thật hoàn hảo đến nỗi tôi bị “Nhập vai” trăm phần trăm!” – Trần Tương nói đến đó thì làm điệu bộ không thể nói gì thêm!... Khi làm vợ Trần Tương rồi, Lệ Nương còn được giao vào vai Thị Hến trong vở Tuồng đồ Nghêu, Sò, Ốc, Hến và Lệ Nương đã hoàn thành vai diễn thật xuất sắc. Tuy nhiên, Lệ Nương vẫn muốn quay trở về Đoàn Chèo làm Hoàng hậu hay Quý phi còn thích hơn là làm Đào Lẳng hoài! Song, phải chờ đến khi Trần Tương lên chức Trưởng Đoàn thì mới có thể “nói chuyện tay đôi” với Trưởng Đoàn Chèo để gửi vợ trở lại Đoàn Chèo! 3. Trong nghệ thuật sân khấu, các buổi biểu diễn của diễn viên không phải giống nhau trăm phần trăm mà có sự xê xích, trồi sụt đáng kể, tùy thuộc vào tình trạng tâm sinh lý của diễn viên. Từ khi Lệ Nương trở lại với Đoàn Chèo thì buổi biểu diễn nào của Đoàn Chèo cũng có “Tướng quân” Trần Tương và vài bộ tướng của Trần Tương tới xem. Cũng như vậy, buổi biểu diễn nào của Đoàn Tuồng cũng có “Hoàng Hậu” Lệ Nương và vài Phi Tần, Cung Nữ đi xem. Tức có thể nói, việc Trần Tương và Lệ Nương trở thành vợ chồng đã giúp cho hai loại hình sân khấu Tuồng và Chèo gần gũi nhau hơn và học hỏi lẫn nhau được rất nhiều điều! Tuy nhiên, cũng đã xảy ra những “sự cố” ngoài ý muốn!... Trong nghệ thuật biểu diễn của Tuồng, các hành động của nhân vật thường được dùng thủ pháp Ước lệ, Cách điệu để thể hiện. Chẳng hạn như cưỡi ngựa thì chỉ là cầm một cái que có những núm tua rua, dơ cao, chạy tới chạy lui; hoặc muốn thể hiện yêu, ghét thì chủ yếu qua ngữ điệu, ngữ khí của lời nói, lời ca… Nói chung là không làm giống như thật ở ngoài đời! Vì thế, các nhân vật có diễn những vai yêu đương thắm thiết, mây mưa ân ái cuồng si thì về thân thể mà nói, vẫn còn “trong sạch” như chưa hề có chuyện gì xảy ra! Do đó, dù Trần Tương có gặp gỡ, đắm say bao nhiêu mỹ nhân trên sân khấu thì thực ra vẫn chưa chạm vào một chút gọi là cái tà áo phất phơ của họ! Do đó, Trần Tương “có điều kiện” để chung thủy với vợ, tức Lệ Nương! Nhưng ngược lại, tuy là Chèo không phải là phải giống trăm phần trăm y như thật cuộc đời, nhưng hành động của nhân vật Chèo cũng rất gần với hiện thực cuộc đời!...Lệ Nương thường vào vai các Hoàng Hậu hoặc các Phi, Tần , mà các loại vai này thường là luôn xoắn suýt, tay ấp vai kề với các vai nam (toàn bậc quân vương hoặc quan tướng) cho nên mỗi khi đi xem Vợ (tức Lệ Nương) biểu diễn về Trần Tương thường không kìm nổi sự ghen tuông: đụng chạm hoài thì cũng như “nước chảy đá mòn” chứ không thể nói là không ăn nhằm gì! … Một lần, Lệ Nương sắm vai Thái Hậu Dương Vân Nga, không hiểu sao hôm ấy tâm trạng lại rất hưng phấn khiến cho người sắm vai Tướng quân Lê Hoàn ngất ngây, đi quá cả giới hạn sân khấu, cứ như là có thể đến “đỉnh điểm khoái lạc” ngay trên sân khấu! Ngồi dưới hàng ghế khán giả đầu tiên, Trần Tương  không kìm nén được cơn ghen tuông bộc phát, đã nhảy vọt lên sân khấu như thể muốn lấy đầu Lê Hoàn! Tưởng chừng vở diễn sẽ bị “phá vỡ”, song có hai cái may đã hóa giải tình huống thậm khẩn cấp đó: Hôm đó, Trần Tương còn mặc y phục vai diễn Tướng quân, do vừa hết vai thì phóng ngay tới Đoàn Chèo xem vợ diễn, chưa kịp tẩy trang, thay đồ nên khi Trần Tương vừa vọt lên sân khấu thì hai người sắm vai vệ binh của Lê Hoàn không ngờ lại phản ứng rất linh hoạt: đồng thanh hô to “Phó tướng làm phản” và cùng “xuất chưởng” đánh gục Trần Tương ngay từ chiêu đầu tiên! Sau đó vở diễn lại tiếp tục như đã chuẩn bị từ trước! Lại có một lần khác, sự can thiệp của Trần Tương không những không ngăn được “cơn sóng tình” của người đang diễn cặp đôi với Lệ Nương mà còn tạo cơ hội cho y thực hiện được niềm khao khát chiếm hữu người đẹp! Đó là lần một Đoàn Chèo của tỉnh nọ, muốn dựng vở Lưu Bình, Dương Lễ nhưng trong Đoàn không chọn được người vào vai Nàng Châu Long ưng ý, bèn mời Lệ Nương tới vào vai Nàng Châu Long với giá thù lao rất cao. Tất nhiên Lệ Nương không từ chối. Và thật đương nhiên, người sắm vai Lưu Bình đã mê đắm Lệ Nương ngay từ giây phút đầu tiên, hay còn gọi là đã bị “Tiếng sét Ái tình” đánh trúng tim! Vì thế, đoạn Nàng Châu Long một thân một mình nuôi Lưu Bình dùi mài kinh sử đã đi quá lố so với kịch bản: Lưu Bình cứ nhất quyết đòi “động phòng” rồi mới chịu lên Kinh ứng thí! Lệ Nương vào vai Nàng Châu Long lúc đó lúng túng không biết xử lý ra sao, trong khi người sắm vai Lưu Bình cứ cò kéo đòi “động phòng”! Khán giả đã xao động, Trần Tương thấy vậy định vọt lên sân khấu “lấy đầu” Lưu Bình như lần Lê Hoàn tình tứ với Dương Vân Nga, nhưng nghĩ lại đành thôi! Đang không biết làm sao thì một chiến hữu đi cùng Trần Tương hiến kế: “Bây giờ để đệ lén lên hậu trường ngắt cầu dao điện, huynh lập tức vọt lên sân khấu cho cái thằng Lưu Bình si tình ấy một chưởng, nhưng nhớ nhẹ tay thôi đấy!”. Trần Tương đồng ý ngay. Khi điện phụt tắt, tất cả tối đen. Trần Tương nhảy vọt lên sân khấu, nhưng thật không ngờ tấm phông mặt tiền sân khấu ai đã kéo ra nhanh quá, khiến Trần Tương lao vào tấm vải nhung to đùng, bị gói lại như cái kẹo! Đến lúc Trần Tương thoát ra được khỏi tấm vải nhung to đùng thì quờ quạng, mò tìm hoài mà không thấy Lệ Nương tức Nàng Châu Long đâu! Thì ra khi đèn vừa phụt tắt, người sắm vai Lưu Bình vốn rất to khỏe đã bế thốc Nàng Châu Long vào chỗ bí mật và “động phòng” mà không ai hay biết! 4. Tuy cuộc sống gia đình của hai vợ chồng Trần Tương và Lệ Nương có không ít những va chạm đầy kịch tính, nhưng về cơ bản vẫn là gia đình hạnh phúc, khi vợ chồng bên nhau, mọi chuyện đều có thể tha thứ, bỏ qua. Sự gắn kết không thể phá vỡ giữa Trần Tương và Lệ Nương là Âm Dương hòa hợp… Lệ Nương đã đẻ cho Trần Tương hai đứa con, đúng “tiêu chuẩn” hai vợ chồng chỉ sinh hai con và điều hai vợ chồng đặc biệt mãn nguyện là thằng anh con trai thì giống bố từ đầu đến chân, còn cô em con gái thì giống mẹ từ trong ra ngoài! Trần Tương đinh ninh rằng thằng con trai Trần Tướng sẽ nối nghiệp bố mà theo học lớp diễn viên Tuồng, còn Lệ Nương cũng chắc mẩm rằng cô con gái Lệ Nữ sẽ nối nghiệp mẹ mà theo học lớp diễn viên Chèo, nhưng đến ngày nhập học thì cả hai anh em đều nói: “Chúng con vào lớp Pantomin – Kịch câm!”… Sài Gòn, 18-11-2009 Đỗ Ngọc Thạch CHUYỆN TÌNH CỦA THỊ MÀU Truyện ngắn Đỗ Ngọc Thạch Trong Nghệ thuật sân khấu Chèo, nhân vật Thị Mầu là “nổi đình đám” vào loại đặc sắc nhất bởi cả hai lý do hình thức thể hiện và nội dung tư tưởng. Về hình thức, Thị Mầu là một cô gái trẻ đẹp được thể hiện bằng một thứ ngôn ngữ Chèo rất đặc trưng, đa dạng, phong phú và được các nghệ sĩ biểu diễn rất sinh động, tài hoa. Có thể nói, nhân vật Thị Mầu là “đất dụng võ” rất đắc địa của các nghệ sĩ tài năng, mà nghệ sĩ Ưu tú Thu Huyền là một ví dụ. Về nội dung, Thị Mầu là biểu tượng của khát vọng Tình yêu, là sự phản kháng mạnh mẽ, quyết liệt của Tình yêu đối với những trói buộc khắt khe, vô nhân đạo của lễ giáo Phong kiến. Chính vì thế mà cho đến nay, vở Chèo Quan Âm Thị Kính nói chung và nhân vật Thị Mầu nói riêng vẫn chinh phục hoàn toàn khán giả của cuộc sống hiện đại. Hẳn công chúng Chèo không bao giờ quên được sự xuất hiện rất độc đáo của Thị Mầu đã làm sôi động sân khấu Chèo - tâm hồn con người hàng Thế kỷ qua: Này chị em ơi ? (tiếng đế: sao ?) . Nay tư mai đã là rằm . Ai muốn ăn oản thời năng lên chùa đấy chị em ơi ? (tiếng đế:Các già lên chùa từ bao giờ nhỉ ? – tiếng đế: Mười tư rằm ) Thế mà Mầu tôi mang tiếng lẳng lơ, đò đưa cấm giá, Tôi lên chùa từ mười ba… tôi lên chùa kia còn thời thấy tiểu mười ba. Chị em ơi! (tiếng đế: sao?) Tôi lên chùa thấy tiểu mười ba, mà thấy sư mười bốn ,vãi già mười lăm đấy chị em. A tôi thấy ông sư còn là mười bốn, vãi già còn là mười lăm. Tôi muốn cho một tháng có đôi đôi rằm… Chị em ơi! ( tiếng đế: Sao?) Tôi muốn cho một tháng đôi rằm, mà trước vào lễ Phật để…sau thăm vãi già đấy chị em. A nay trước tôi vào mà tôi lễ Phật, này mà để có sau thăm bên vãi già…  * Có rất nhiều người mê Chèo, mà cụ thể là mê nhân vật Thị Mầu, đã lấy tên Thị Mầu đặt tên cho con gái của mình. Ông Lê Trào ở Làng Thượng Sơn là một trong số những người mê Chèo, mê nhân vật Thị Mầu như thế. Nhà người ta, thường là cầu con trai vì con gái thay nhau chui ra làm thành một bầy “Vịt Giời” khiến cho gia chủ không có con trai nối dõi ! Nhưng nhà ông Lê Trào thì ngược lại, vợ ông đã mười hai lần sinh nở mà toàn con trai, khiến nhà ông biến thành “Trại lính”! Nếu như ông Trào không có thời gian năm năm đã từng trong quân ngũ thì ông không thể khống chế nổi   “ loạn mười hai sứ quân” này! Ông Trào đặc biệt mê Chèo, không có đêm diễn Chèo nào ở trong vùng mà ông bỏ qua, dù cách Làng ông chục cây số, ông cũng “trèo đèo, lội suối” mà đến xem!...  Một lần, có một gánh Chèo nọ diễn vở Quan Âm Thị Kính rất hay, đặc biệt là vai Thị Mầu, khiến cho người xem, nhất là ông Trào “hồn bay phách lạc”! Hết buổi diễn, ông Trào tìm gặp bằng được người sắm vai Thị Mầu và nói: “Vợ tôi đã sinh mười hai lần mà toàn con trai. Nay tôi muốn sinh con gái mà lại muốn nó xinh đẹp, hát hay diễn trò giỏi như Thị Mầu! Vậy Thị Mầu có cách gì giúp tôi được không, tôi xin hậu tạ!”. Người sắm vai Thị Mầu lần đó, chưa kịp tẩy trang, vì muốn cho nhanh xong chuyện, liền nói bừa: “Chỉ có cách này, không biết có hiệu nghiệm hay không là còn tùy thuộc vào bà vợ của ông! Ông hãy đưa ta vào buồng vợ ông, ta sẽ làm phép chui vào bụng bà ấy, tất sẽ sinh ra một ả như Thị Mầu ta!”. Ông Trào nghe nói thấy “có lý” liền nghe theo. Song có một điều mà lúc đó ông Trào không hề biết là: người sắm vai Thị Mầu lần đó là một nam nhân chứ không phải nữ nhân! Vì thế, khi người “Nam nhân” này “làm phép” chui vào bụng vợ ông Trào thì quả nhiên hiệu nghiệm, tức sau chín tháng mười ngay, vợ ông Trào đã sinh được một ả Thị Mầu hoàn hảo!...  Cô con gái ông Trào được đặt tên chính thức là Lê Thị Mầu, dĩ nhiên là được vợ chồng ông Trào và mười hai người anh yêu thương, chiều chuộng hết mức. Trong ý nghĩ của cha mẹ Mầu và cả mười hai người anh trai, việc đặt tên là Mầu chỉ có ý nghĩa “Ước lệ” mà thôi, chứ không ai nghĩ rằng lại muốn cho cuộc đời của Mầu giống như nhân vật Thị Mầu trong vở chèo Quam Âm Thị Kính. Song, cuộc đời lại xảy ra cái điều mà người ta không muốn nghĩ tới!...  * Có câu “Gái thập tam, nam thập lục”, tức con gái mười ba tuổi là đã ra dáng một thiếu nữ mơn mơn xuân thì. Mầu khi tới mười ba tuổi là đã phát triển đến mức đạt chuẩn: cao 1,67 mét, số đo ba vòng là 86-60-88, đó là số đo mà các cô người mẫu thời nay ao ước!  Ngày đầu tiên Mầu đi lễ chùa cũng đúng là ngày mười ba. Mầu cũng gặp một chú Tiểu đang quét chùa, nhưng chú Tiểu này vừa nhìn thấy Mầu thì nhào tới tán tỉnh, sàm sỡ. May mà vừa lúc Sư Thầy xuất hiện, quở mắng chú Tiểu. Chú Tiểu sợ hãi bỏ chạy. Nhưng khi Sư Thầy nhìn kỹ Mầu thì …bám riết lấy Mầu đến nỗi khi sư Trụ Trì xuất hiện cũng không biết, liền bị Sư Trụ trì quở mắng thậm tệ! Đuổi Sư Thầy đi rồi, Sư Trụ trì vừa nói mời Mầu vào trong làm lễ cúng Phật thì trời nổi giông bão, gió bụi bay mù mịt!...Mầu đang luống cuống đứng giữa sân chùa thì hai người anh của Mầu kịp xuất hiện, đưa Mầu về nhà!...  Ngày mười bốn, Mầu lại đi lễ chùa. Sự việc lại xảy ra như ngày mười ba, chỉ khác ở đoạn cuối: khi sư Trụ trì mời Mầu vào làm lễ cúng Phật thì trời không nổi giông bão mà nắng vàng rực rỡ khác thường, nhìn từ xa, người ta thấy trên khoảng không nhà chùa có đám mây ngũ sắc tụ lại rất lâu! Những người giỏi thiên văn địa lý đều nói đó là điềm lành, Quan Âm Bồ Tát Ngài đã giáng trần, nhà Chùa chuyến này có tin vui! Quả nhiên, chín tháng sau, trước cổng chùa có một cái thúng lớn, trong thúng là ba đứa trẻ sinh ba, xem chừng như mới sinh nhưng đã rất cứng cáp! Chú Tiểu là người phát hiện ra cái thúng trước nhất, liền vào báo với sư Thầy. Sư Thầy ra xem rồi vào báo với sư Trụ Trì. Sư Trụ Trì ra xem, nhìn thấy ba đứa trẻ đều đang chắp tay trước ngực, mồm lẩm nhẩm như đọc Kinh Phật, thì nói: “Quan Âm Bồ Tát gửi chùa chúng ta ba đệ tử của Ngài, mười năm sau Ngài sẽ đến đón. Vì vậy hãy đón vào chùa chăm sóc cho chu đáo!”. Sư Thầy và chú Tiểu liền đưa ba đứa trẻ vào chùa, từ đó thay nhau chăm sóc tận tình… * Mười năm sau, ba đứa trẻ hồi nào đã lớn thành ba thiếu niên xinh đẹp, khỏe mạnh và thông minh khác thường. Nhà chùa có bao nhiêu Kinh sách ba đứa đều đọc hết và đều thuộc làu làu. Tuy không nói ra công khai, nhưng ai cũng biết trong ba đứa trẻ đó, có một đứa là con của chú Tiểu, bởi nó giống chú Tiểu như đúc, có một đứa là con của sư Thầy, bởi nó giống sư Thầy như lột, còn đứa thứ ba thì giống sư Trụ Trì như hai giọt nước, chỉ có điều nó không già như sư Trụ trì mà thôi. Trong thâm tâm, cả chú Tiểu, sư Thầy và sư Trụ trì đều muốn hoàn tục để cưới Mầu, để được công khai làm bố đứa con của mình. Nhưng Mầu thì không thích cưới ai cả, và chỉ muốn đón ba đứa con về ở với mình.  Đúng ngày ba đứa trẻ vào chùa, sau mười năm, Mầu lên chùa. Một chú Tiểu mới, thấy Mầu cứ ngó nghiêng mà   không nói gì thì hỏi: -Mầu lên chùa đấy à? Sao không “quậy” như trong vở chèo Quan Âm Thị Kính đi? -Hôm nay ta không có hứng! – Mầu lạnh lùng nói – Gọi cho ta ba anh em sinh ba ra đây ta gặp! -Không được! – chú Tiểu nói ngay – Sư Thầy đã dặn không được cho ba anh em đó ra ngoài gặp bất cứ ai! Mầu muốn gặp ba anh em thì phải hỏi ý sư Thầy. Để tôi đi hỏi sư Thầy cho! Nhưng phải có điều kiện! -Điều kiện gì thì nói toẹt ra đi, chắc lại đòi “tòm tem” chứ gì? Mới vào chùa đã nhiễm cái máu “Sư hổ mang” rồi! – Mầu thúc dục. -Thôi được, Mầu đã hiểu ý thì tôi nói thật: cho tôi gửi một đứa con và khi Mầu có thai, tôi sẽ đứng ra nhận là bố cái thai chứ không làm ngơ như bố của ba đứa trẻ sinh ba kia!...  Cuộc thỏa thuận giữa chú Tiểu và Mầu diễn ra thật nhanh chóng, ba anh em sinh ba được ra gặp mẹ. Mầu   thấy ba đứa trẻ thì nhào tới ôm hôn, nhưng cả ba đứa đều lùi ra và cùng nói, như là đồng ca: “ Nam mô A di đà Phật! Nam nữ thọ thọ bất thân! Xin thí chủ giữ đúng phép tắc! Thí chủ có điều gì muốn nói thì nói ngay kẻo không có nhiều thời gian!”. Mầu bỗng cười khanh khách mà nói: “Thí chủ cái con khỉ! Con cái thấy mẹ mà không lạy chào, thật là bất hiếu! Đã bất hiếu như thế thì còn tu cái gì, tu hú!”. Ba anh em lại cùng nói: “Người mẹ mà bỏ con khi còn đỏ hỏn ngoài cổng chùa thì là đã dứt tình mẫu tử. Bao năm qua, đứa trẻ được ai nuôi dưỡng, cho bú mớm thì đó chính là mẫu tử!”. Mầu nghe nói vậy thì lặng người một lúc rồi nói: “Thôi được, các ngươi không nhận người mẹ này cũng không sao, nhưng phải vào Làng minh oan cho Mầu, trả lại danh dự cho Mầu, nói với mọi người rằng Mầu không phải là hoang thai mà là Quan Âm Bồ Tát cho môn đệ đầu thai vào Mầu. Sau đó đòi Làng bồi thường trăm lạng vàng cho Mầu vì đã dùng hình phạt dã man đối với Mầu là bỏ rọ trôi sông!”. Ba đứa trẻ sinh ba nghe Mầu nói vậy thì nhìn nhau như có ý dò hỏi xem sẽ trả lời thế nào? Đứa có khuôn mặt giống sư Trụ trì nói: “Thực ra chúng ta không dám nhận mẹ vì muốn bảo vệ danh dự cho cha. Bây giờ mẹ đã nói thế thì quả là rất thiệt thòi cho mẹ. Lúc mẹ bị Làng phạt vạ, chúng ta còn bé tý chưa làm gì được thì bây giờ phải làm cái việc đó, lẽ ra phải làm từ mười năm trước!”. Đứa có khuôn mặt giống sư Thầy nói tiếp: “Sư huynh nói rất đúng. Chúng ta không thể cứ sai lại sai nữa. Phải trả lại danh dự cho mẹ và người bị phạt phải là ba người cha!”. Đứa bé có khuôn mặt giống chú Tiểu liền nói ngay: “Hai huynh nói rất hay, nhưng ba người cha đẻ của chúng ta đều đang có chức tước lớn trong tổ chức Phật giáo, không thể đưa ra bất cứ lời phán xét nào tới họ. Cách tốt nhất là nên tiếp tục im lặng. Sự việc dù sao cũng đã xảy ra, đã qua lâu rồi thì cho qua luôn. Mẹ chúng ta tuy có bị tiếng xấu này nọ nhưng cũng đã bình an, thế là tốt rồi. Dĩ hòa vi quý, nếu cứ đem chuyện cũ ra phán xét cho đúng người đúng tội thì muôn đời không bao giờ hết chuyện, oan oan tương báo bao giờ mới dứt?”.Ba đứa trẻ tuy là nói chuyện trao đổi ý tứ với nhau nhưng cố ý cho Mầu nghe thấy và đứa có khuôn mặt giống sư Trụ trì còn nói riêng với Mầu: “Thí chủ là người có tướng cách rất quý, sẽ luôn có quý nhân phò trợ, chẳng có gì đáng phiền muộn. Cuối năm nay có người đến cầu hôn thì lấy chồng đi, tất sẽ vinh hiển suốt đời!”… Mầu nghe nói vậy thì biết nói gì nữa bèn cáo lui! * Cuối năm, Làng Thượng Sơn có một khoản tiền lớn nhờ có tới hai công ty nước ngoài tới đầu tư xây dựng hai nhà máy khổng lồ, một cái ở đầu Làng, một cái ở cuối Làng. Mấy già Làng nói, như thế gọi là đầu xuôi đuôi lọt, Làng ta từ đây làm cái gì cũng sẽ thuận buồm xuôi gió! Quả nhiên, nhà nhà đều hoan ca, làng trên xóm dưới không lúc nào ngớt tiếng sáo tiếng nhạc. Tất nhiên, các vị Trưởng lão đã công phu đi mời một Đoàn Chèo có nhiều ngôi sao sáng giá tới Làng diễn liên tục một tháng ròng! Một hôm, khi chuẩn bị diễn lớp “Thị Mầu lên chùa” thì diễn viên sắm vai đột nhiên đau bụng dữ dội. Mọi người đều nói đó là bệnh đau ruột thừa, phải đưa đi bệnh viện mổ gấp kẻo nguy đến tính mạng. Đưa người sắm vai Thị Mầu đi rồi, đi kiếm người dự bị thì không biết chạy đâu. Lúc đó, ông Lê Trào có mặt ở gần đó, thấy vậy liền nói: “Để tôi nói con Mầu nhà tôi nó đóng thế cho!”, liền cho gọi Mầu tới. Quả nhiên, Mầu vào vai còn nhuyễn hơn cả người đang giữ vai Thị Mầu của Đoàn Chèo. Riêng ông Trưởng Đoàn Chèo, vừa nhìn thấy Mầu đã chết mê chết mệt, sau đó đã đòi cưới Mầu bằng được. Dĩ nhiên là ông Lê Trào và Mầu đều đồng ý, vừa có chồng vừa được tuyển thẳng thành diễn viên chính thức của Đoàn Chèo thì còn gì hơn nữa. Sang năm mới, Mầu còn được “hưởng lộc” lớn hơn nữa khi ông chồng được điều lên Bộ Văn hóa làm một chức quan nghe nói tương đương hàng đầu cấp tỉnh, còn Mầu   thì lên làm chức Trưởng đoàn Chèo, tùy nghi muốn diễn kiểu nào thì diễn, muốn diễn ở đâu thì đến, tuy nhiên vẫn còn có nhiều trói buộc... Khi nghe có chính sách, chủ trương “Xã hội hóa sân khấu”, Mầu thích lắm bởi muốn làm Bà chủ hoàn toàn, tuyệt đối của Đoàn chèo… Thời gian trôi đi…Khi Đoàn Chèo chính thức hoạt động theo qui chế mới, Mầu cho đổi tên thành “Đoàn Chèo Thị Mầu” và cho mời ba anh em sinh ba tới , nói: “Giờ các con đã tới tuổi trưởng thành, việc ở lại Chùa theo nghiệp tu hành hay hoàn tục trở về cuộc sống dân gian là do các con tự quyết định. Tuy nhiên, dù thế nào thì các con cũng phải tham gia vào Tổ sáng tác kịch bản của Đoàn Chèo của Mẹ”. Cả ba anh em cùng nói: “Mẹ nói rất đúng, nhưng tự chúng con không thể quyết định được là ở lại chùa hay về nhà với Mẹ, bởi đây là “Duyên nghiệp”, có muốn cũng không được và không muốn cũng khó tránh khỏi. Nhưng dù thế nào thì chúng con cũng sẽ là thành viên tích cực của Tổ sáng tác kịch bản. Chúng con đã suy nghĩ rất nhiều về đề tài mà Đoàn Chèo của Mẹ đang mang tên: Thị Mầu. Tuy nhiên, có điều chúng con cứ phân vân mãi mà nghĩ chưa thông: Thị Mầu trong vở Chèo kia có Tình yêu hay không? Và câu này mẹ có cho phép mới dám hỏi? (Mầu ra hiệu cứ nói) Mầu mẹ có tình yêu với bố chúng con hay không?”. Mầu bất chợt bị hỏi như vậy thì chưa thể trả lời, bởi thực ra Mầu cũng không nghĩ là mình sẽ thích chứ đừng nói đến chữ yêu mấy người đó, còn sự thể ra như thế là do họ dồn ép Mầu quá đáng, mà Mầu thì không có kinh nghiệm tự vệ, phòng thân!... Vui chân, Mầu tới chùa lúc nào không hay. Một chú Tiểu thấy Mầu tới thì hỏi: “Hôm nay đã tới mười ba đâu mà Mầu đã lên chùa?”. Mầu cười nói: “Từ nay ta đi lễ chùa không cần kể là ngày nào! Được chưa?”. Chú Tiểu thấy vậy thì chạy vào gọi Sư Thầy…/. Sài Gòn, Tháng 1-2010 Đỗ Ngọc Thạch

Các bài khác cùng tác giả:

» CHÙM TRUYỆN NGẮN ĐÓN CHÀO NGÀY QĐND -22/12

· CHÙM TRUYỆN NGẮN MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM CỦA ĐỖ NGỌC THẠCH

·	HAI TRUYỆN NGẮN VỀ HÀ NỘI

·	CHÙM THƠ VỀ HÀ NỘI CỦA ĐỖ NGỌC THẠCH

nguồn: bichkhe.org