người đẹp phương bắc

Hán văn:

北方有佳人

絕世而獨立

一顧傾人城

再顧傾人國

寧不知傾城與傾國

佳人難再得

Phiên âm Hán Việt:

Bắc phương hữu giai nhân

Tuyệt thế nhi độc lập

Nhất cố khuynh nhân thành

Tái cố khuynh nhân quốc.

Ninh bất tri khuynh thành dữ khuynh quốc

Giai nhân nan tái đắc

Dịch nghĩa:

Phương Bắc có người đẹp,

Đẹp tuyệt thế mà còn đơn chiếc,

Quay nhìn một lần làm nghiêng thành,

Quay nhìn lần hai thì nghiêng nước.

Thà là không biết cái đẹp khuynh thành khuynh quốc.

Người đẹp khó gặp đến hai lần.

Sau đó từ "khuynh thành khuynh quốc" trở thành điển cố để hình dung người đẹp^[1].

Hán Vũ Đế xem tiết mục ấy, và bị thu hút, mới hỏi Lí Diên Niên: " Người đẹp mà ngươi hát đó, trên đời này thật có người con gái đẹp như vậy sao?".

Chị của Hán Vũ Đế là Bình Dương công chúa nói: "Lí Diên Niên có người em gái, là một người đẹp khuynh thành khuynh quốc như thế". Lí Diên Niên qua biểu diễn ca múa, đã khéo léo đem em gái mình tiến cử vào cung.

Chuyện kể rằng, một lần, Hán Vũ Đế tới cung của Lý Phu nhân chơi, đột nhiên cảm thấy da đầu rất ngứa ngáy. Chẳng biết làm thế nào bèn tiện tay vớ chiếc trâm bằng ngọc của Lý Phu nhân để gãi vào chỗ ngứa. Ngay hôm sau, chuyện Hán Vũ Đế dùng trâm ngọc gãi đầu được truyền khắp kinh thành. Kể từ đó, tại kinh thành nhà Hán, bất kể là cung nữ hay phi tần trong cung hay tiểu thư, mệnh phụ phu nhân nhà quyền thế đều dùng chiếc trâm bằng ngọc để cài lên đầu. Giá ngọc ở Trường An cũng vì thế mà tăng lên gấp cả trăm lần.

Qua đời[sửa | sửa mã nguồn]

Lý Phu nhân sau khi sinh hoàng tử Lưu Bác không bao lâu thì qua đời. Khi Lý Phu nhân bị bệnh, Hán Vũ Đế rất quan tâm, thường xuyên tới tận nơi thăm nom. Lý Phu nhân dùng chăn che lấy mặt nói: "Thần thiếp bị bệnh đã lâu, dung mạo đã xấu xí, không còn như trước nên không muốn để hoàng thượng nhìn thấy. Tâm nguyện duy nhất của thần thiếp là giao phó người anh và em trai của mình cho hoàng thượng". Hán Vũ Đế nói: "Phu nhân bệnh đã lâu, có thể đây là lần gặp cuối giữa ta và nàng". Ý của Hán Vũ Đế là muốn nhìn mặt Lý Phu nhân lần cuối, tuy nhiên bà vẫn quyết từ chối, nói: "Thần thiếp chưa trang điểm, không dám gặp hoàng thượng". Hán Vũ Đế một lần nữa muốn gặp mặt nhưng Lý Phu nhân nhất định không cho. Không còn cách nào khác, Hán Vũ Đế đành phải thở dài ra về.

Sau khi Hán Vũ Đế ra về, chị gái của Lý Phu nhân trách bà đã làm phật lòng Hán Vũ Đế. Lý Phu nhân nói: "Chúng ta đều là những người lấy nhan sắc mà phục vụ hoàng đế, một khi nhan sắc đã tàn thì sẽ không còn giá trị gì nữa. Hoàng thượng lâu nay vẫn không quên được em là vì trong ấn tượng của ông ấy, em rất đẹp. Nếu như nay em để cho ông ấy nhìn thấy khuôn mặt xấu xí của mình thì sau này chắc chắn ông ấy sẽ không còn nhớ gì tới em nữa. Như vậy, ông ấy làm sao lo lắng cho những người anh em của em được".

Sau khi Lý Phu nhân qua đời, Hán Vũ Đế một thời gian dài vẫn không quên được bà, còn làm một bài phú để bày tỏ sự thương xót của mình dành cho Lý Phu nhân. Nhớ lời dặn dò của Lý Phu nhân, nên sau bà qua đời, anh trai của bà là Lý Diên Niên nhờ tinh thông âm nhạc nên được phong làm Hiệp luật quan, phụ trách quản lý những người nghệ nhân ca múa trong cả nước.

Người anh cả của Lý Phu nhân là Lý Quảng Lợi cũng được phong làm Nhị Sư tướng quân, sau đó nhờ có công được phong làm Hải Tây hầu. Tuy nhiên, sau này, Lý Diên Niên dâm loạn làm ô uế hậu cung còn Lý Quảng Lợi đầu hàng quân Hung Nô nên nhà họ Lý bị diệt vong.

Hán Vũ Đế rất đau lòng trước cái chết của Lý Phu Nhân, ra lệnh các hoạ sư vẽ di tượng Lý phu nhân treo ở cung Cam Tuyền. Phương sĩ Lý Thiếu Ông, biết Hán Vũ Đế ngày đêm thương nhớ Lý Phu Nhân đã quá cố, bèn nói là ông ta có thể thỉnh Lý Phu Nhân về để gặp gỡ đức vua. Hán Vũ Đế vui mừng, vời Lý Thiếu Ông vào cung làm pháp thuật.

Lý Thiếu Ông dùng y phục Lý Phu Nhân của lúc còn sống, chuẩn bị tịnh thất, giữa treo một tấm màn bằng lụa mỏng, bên trong màn thắp đèn sáp. Quả nhiên qua ánh sáng của đèn, bóng của Lý Phu Nhân hiện ra trên màn lụa mỏng, chỉ thấy Lý Phu Nhân nghiêng mình chậm rãi đi qua, một lúc lâu rồi mất.

Trên thực tế, Lý Thiếu Ông biểu diễn trò chơi "đăng ảnh"^{[cần dẫn nguồn]}. Hán Vũ Đế xem thấy bóng Lý Phu Nhân, càng tương tư bi cảm hơn, viết một bài thơ.

" Thị da, phi da lập nhi vọng chi, thiên hà san san kỳ lai trì"

Nghĩa là:

" Là nàng hay không phải nàng ? Đứng đây mà đợi mà chờ, cớ sao cố ý đến muộn màng vậy ?.

Rồi ông ta ra lệnh cho nhạc sư của Nhạc phủ trong cung phổ thành bài hát. Nhà vua còn viết bài « Thương điếu Lý Phu Nhân phú », nói lên tình yêu đối với Lý Phu Nhân.

Lý Thiếu Ông biểu diễn đăng ảnh hí (giống như là chớp bóng), làm tái hiện hình tượng Lý Phu Nhân trên màn lụa mà được phong là Văn Thành tướng quân^{[cần dẫn nguồn]}.